Zapalenie wyrostka robaczkowego

Anatomia człowieka - jama brzuszna

Wyrostek robaczkowy, potocznie nazywany często „ślepą kiszką”, stanowi część fragmentu jelita grubego, a co za tym idzie - również i część przewodu pokarmowego. Z uwagi na swoją budowę jego położenie może nieco różnić się w zależności od budowy anatomicznej konkretnego człowieka, jednak w większości przypadków szukać należy go po prawej stronie ciała, w okolicy dołu biodrowego. Dlatego właśnie o ile odpowiedź na pytanie „po której stronie jest wyrostek” jest dosyć prosta, o tyle próba sprecyzowania gdzie jest wyrostek robaczkowy - może być nieco trudniejsza. Organ może na przykład znajdować się między jelitami lub za kątnicą.

Jego wielkość waha się od kilku do kilkunastu centymetrów. Z uwagi na swoją budowę i specyficzne położenie - czasem trudno jest na pierwszy rzut oka prawidłowo zdiagnozować zapalenie wyrostka.

Funkcja wyrostka robaczkowego w organizmie - co to jest wyrostek?

Wyrostek robaczkowy przez wiele lat uchodził za nieprzydatny organ nieposiadający odgórnie sprecyzowanej roli. Aktualnie wskazuje się jednak na to, że nietypowo zbudowana, zakończono ślepo cewka, którą znamy jako wyrostek, odgrywa ważną rolę w regulowaniu pracy układu odpornościowego. Zaledwie nieco ponad 10 lat temu udowodniono, że wyrostek nie tylko magazynuje w sobie pozytywne bakterie o pozytywnym wpływie na organizm, ale również wytwarza białe krwinki, które zwalczają bakterie i wirusy.

Pomimo to dobrze jest pamiętać o tym, że bez wyrostka robaczkowego można normalnie funkcjonować i cieszyć się dobrym zdrowiem. Dlatego po operacji jego usunięcia - którą często stosuje się jako formę leczenia w ostrych stanach zapalnych wyrostka - można obyć się bez „ślepej kiszki”.

Ostre zapalenie wyrostka robaczkowego - co to takiego?

Stanem ostrego zapalenia wyrostka robaczkowego nazywamy dolegliwość, która bardzo często spowodowana jest wspomnianą wcześniej specyficzną budową organu. Ze względu na budowę, wyrostek robaczkowy posiada tendencję do rozwoju stanu zapalnego w wyniku zatkania jego światła przez na przykład kamienie kałowe.

Stan zapalny powstaje poprzez zamknięcie światła wyrostka. W organie wzrasta ciśnienie, występuje także zakrzepica oraz zastój swobodnego przepływu krwi, co wpływa niekorzystnie na działanie błony śluzowej wyrostka. W trakcie powstawania zmian może dojść do rozwoju bakterii. Zmiany kumulują się, w efekcie mogąc prowadzić do perforacji wyrostka. Przerwanie wyrostka to stan bezpośredniego zagrożenia zdrowia i życia pacjenta, dlatego tak ważne jest to, by nie lekceważyć nawet potencjalnie błahych objawów, takich jak zwykły ból brzucha.

Inne przyczyny zapalenia wyrostka robaczkowego to na przykład różnorodne zmiany guzowate - guzy w świetle wyrostka mogą zwiastować obecność rakowiaka, co samo w sobie powinno stanowić powód do zmartwień. O ile same rakowiaki są dość niegroźne (zaledwie kilka procent z nich skutkuje przerzutami do innych narządów), o tyle stosunkowo często zwiastują obecność innych chorób nowotworowych w organizmie.

Zapalenie wyrostka mogą powodować także bakterie i pasożyty, które także mogą wpłynąć na zatkanie światła organu. Glista ludzka, tasiemiec, a nawet owsiki mogą przyczynić się do wykształcenia stanu zapalnego wyrostka.
Zdarza się również tak, że zapalenie wyrostka robaczkowego to bezpośredni efekt działania innej choroby. Zwiększona szansa na rozwinięcie się zapalenia w organizmie chorego charakterystyczna jest dla na przykład odry czy mononukleozy.

Warto dodać, że atak wyrostka robaczkowego to przypadłość, która może dotknąć każdego, niezależnie od płci czy wieku.

Z powodu tej poważnej w swoich skutkach dolegliwości cierpią zarówno dzieci, jak i dorośli, a także osoby starsze. Występuje ona nagle, a objawy zapalenia szybko nasilają się wraz z czasem.

Inną formą choroby jest przewlekłe zapalenie wyrostka robaczkowego. W tym przypadku mowa jest o stanie, który charakteryzuje się podobnymi objawami (ból brzucha, nudności, ogólne złe samopoczucie, problemy z wypróżnianiem), są one jednak rozłożone w czasie i charakteryzują się nawrotami, które z czasem ustępują. Odpowiednio prędko zdiagnozowane przewlekłe zapalenie wyrostka robaczkowego może nie wymagać - w odróżnieniu od zapalenia ostrego - leczenia operacyjnego.

Ostre zapalenie wyrostka - charakterystyczne objawy dolegliwości

Początkowo zapalenie wyrostka może występować w formie pozbawionej jakichkolwiek objawów.

Bardzo szybko chory wykształca jeden z głównych symptomów, które mogą wskazywać na diagnozę zapalenia wyrostka. Mowa tu o silnym bólu, który na samym początku zapalenia może promieniować, by po jakimś czasie skupić się w okolicy prawego dołu biodrowego.

Zazwyczaj to właśnie w tym czasie pojawiają się także inne objawy. Bardzo często są to podwyższona temperatura ciała, przyspieszone tętno, ale również nudności i wymioty. Charakterystyczne są także problemy z zaparciami i zatrzymanie gazów.

Typowe objawy to jednak nie wszystko - pamiętać należy, że wyrostek ze względu na swoje położenie i kształt może powodować nieco mniej typowe symptomy. Również ostre zapalenie wyrostka robaczkowego u dzieci przebiega w nieco innej formie; charakterystyczny jest niezwykle gwałtowny przebieg, przywodzący na myśl infekcję bakteryjną lub wirusową, połączoną z klasycznymi objawami zatrucia pokarmowego. W przypadku osób starszych objawy ostrego zapalenia wyrostka robaczkowego bywają często mniej wyraźne, co dodatkowo pogłębia poważny charakter dolegliwości.

Diagnozowanie ostrego zapalenia wyrostka robaczkowego

Jak zaznaczono wcześniej - zapalenie wyrostka posiada charakterystyczne objawy wielu innych dolegliwości (takich jak np. zapalenie woreczka żółciowego czy zapalenia jajnika), które bardzo często nie są groźne dla zdrowia chorego. Jak w takim razie rozpoznaje się zapalenie organu?

Istnieje szereg sposobów na to, by rozpoznać zapalenie wyrostka robaczkowego. Na wstępie lekarz dokonuje wywiadu oraz ogólnego badania stanu chorego, skupiając się na brzuchu.

Określając skalę bólu wg. bolesności uciskowej, można zawęzić obszar diagnozy.

Silny ból brzucha w okolicy podbrzusza, wzrost ciśnienia gazów jelitowych, pojawiający się ból przy opuszczaniu i prostowaniu prawej nogi u leżącego pacjenta - wszystkie te badania mogą potwierdzić zapalenie wyrostka.

Na podstawie podobnych podejrzeń można wykonać inne badania, które potwierdzą stawianą diagnozę. USG jamy brzusznej czy tomografia komputerowa pozwolą na wykluczenie innych dolegliwości, jednocześnie potwierdzając lub wykluczając zapalenie wyrostka.

Leczenie zapalenia wyrostka robaczkowego

Najczęstszym sposobem leczenia ostrego zapalenia wyrostka robaczkowego jest appendektomia. Usunięcie wyrostka robaczkowego to preferowana metoda leczenia, z uwagi na pilną potrzebę rozwiązania problemu przed wylaniem się wyrostka. Wyrostek usuwa się, wykorzystując do tego metodę laparoskopową, co wpływa na krótszy okres rekonwalescencji chorego.

Wielu chorych pyta o to ile trwa operacja wyrostka - na to pytanie trudno jest odpowiedzieć jednoznacznie, gdyż czas ten może wahać się w zależności od wielu czynników. Należy spodziewać się, że na sali operacyjnej przyjdzie pacjentowi spędzić nie krócej niż pół godziny. Bardzo często operacja wycięcia wyrostka kończy się po około dwóch godzinach.

Wśród chorych często pojawia się także pytanie o ilość zwolnienia po operacji wyrostka. Sama hospitalizacja zajmuje od 5 do 7 dni, a okres rekonwalescencji po operacji - około dwóch tygodni, w trakcie których liczyć można na zwolnienie lekarskie.

Po operacji wyrostka pozostaje blizna - trzeba jednak wiedzieć, że w przypadku metody laparoskopowej, blizna jest zdecydowanie mniejsza niż przy klasycznej operacji. Odpowiednimi zabiegami (np. stosowaniem kremów na blizny) można wpłynąć na widoczność zbliznowacenia.

Nieleczone zapalenie wyrostka może zaowocować perforacją wyrostka. To właśnie zapalenie wyrostka uznaje się za główną przyczynę zapalenia otrzewnej.

Zapalenie otrzewnej - objawy

Dane sugerują, że aż 40% przypadków zapalenia otrzewnej spowodowane jest przez zapalenie wyrostka.

Po czym w takim razie rozpoznać zapalenie otrzewnej? Oprócz silnego bólu brzucha, nudności, wymiotów i wstrzymania gazów oraz wydalania stolca - bez wątpienia należy zwracać uwagę także na wysoką temperaturę, która może sięgać 40 stopni.

Nieleczone zapalenie otrzewnej może skutkować do szeregu poważnych konsekwencji, które mogą zakończyć się śmiercią chorego.

Dieta po operacji wyrostka robaczkowego

Okres rekonwalescencji po wycięciu wyrostka robaczkowego to czas, który spędzić należy na odpoczynku. Oprócz przyjmowania odpowiednich leków w okresie pooperacyjnym, warto jest również zdecydować się na zdrową dietę.

Jej podstawę powinny stanowić lekkostrawne posiłki. Tłuszcz, przyprawy, produkty bogate w błonnik - powinny zostać zastąpione przez lekkostrawne warzywa i owoce, gotowane pokarmy, pieczywo pszenne, przeciery owocowe i warzywne.

Dzięki diecie okres dochodzenia do siebie po operacji będzie przebiegał zdecydowanie szybciej!