Powieka to fałd skórny, którego główną funkcją jest ochrona oka. Reguluje dostęp światła do oka, uniemożliwia kontakt ciał stałych z narządem wzroku, chroni przed wiatrem czy wodą. Poprzez jej mrugnięcia oko pozostaje nawilżone - oprócz tego mruganie pełni także funkcję oczyszczającą powierzchnię oka.
Powieka składa się ze skóry, mięśni poruszających powieką oraz brzegu powieki, który porastają rzęsy - zarówno po dolnej, jak i górnej stronie powieki. Za wytwarzanie filmu łzowego, który chroni oko przed wysychaniem, odpowiadają natomiast gruczoły Meiboma, które znajdują się wewnątrz tarczki powiekowej. Właśnie dlatego gruczoł Meiboma jest także nazywany gruczołem tarczkowym.
Zasadniczo rozpoznaje się kilka możliwych czynników, które wpływać mogą na powstanie zapalenia powieki - dzieli się je, w modelu uproszczonym, na przyczyny zakaźne i niezakaźne.
Zapalenie powieki - przyczyny
Zapalenie powieki charakteryzuje się zróżnicowanym przebiegiem, uzależnionym od przyczyny choroby oraz tego, który fragment powieki został dotknięty infekcją.
Uznaje się, że stan zapalny wywoływany jest przez czynniki takie jak wirusy, grzyby czy bakterie - te ostatnie mogą doprowadzić na przykład do przewlekłego stanu zapalnego powieki. Oprócz tego istnieją również zapalenia alergiczne, które odróżnia się od innych na podstawie badań diagnostycznych. Wpływ na wykształcenie choroby mogą mieć także czynniki takie jak dym papierosowy, przebywanie w klimatyzowanych pomieszczeniach, praca przy złym oświetleniu, czy przewianie.
Przyczyną zapalenia powieki mogą być także choroby towarzyszące - na przykład łojotokowe zapalenie skóry często współwystępuje z zapaleniem samej powieki.
Objawy zapalenia powieki są częściowo uzależnione od przyczyny powstania choroby. Wpływ na objawy ma także umiejscowienie stanu zapalnego powieki.
Zapalenie gronkowcowe, na przykład, wynikające z zakażenia gronkowcem złocistym, wyróżnia się zaczerwienieniem samego oka oraz rogówki. Sam gronkowiec nanosi się do oka poprzez zatarcie go brudnymi dłońmi, lub w wyniku zarażenia od osoby, która cierpi już na zapalenie gronkowcowe. Gronkowcowe zapalenie przednich brzegów powieki poznać można po specyficznych łuskach tworzących się w okolicach podstawy rzęs, które mogą z czasem zmienić się w zbliznowacenia. Zauważa się też występujący problem z kanalikami łzowymi oraz objawy charakterystyczne dla suchego oka.
Nieco inaczej wyglądają objawy łojotokowego przedniego zapalenia brzegów powieki. Choroba występuje razem z zapaleniem skóry, które może obejmować inne części twarzy - oraz samej głowy. Objawy to mocno wytłuszczony przedni brzeg powieki - sklejone łojem rzęsy, pieczenie, uczucie obecności ziarenek piasku pod powieką. Objawy mogą nasilać się z uwagi na porę dnia.
Stan zapalny brzegu powieki, związany z zaburzeniami działania gruczołów tarczkowych, również wyróżniają charakterystyczne objawy. Infekcja tego rodzaju powoduje zmiany w wydzielinie, którą wytwarzają gruczoły Meiboma, dlatego tę chorobę powieki określa się czasem jako zapalenie gruczołów powiekowych. Do jej symptomów zalicza się bolesność powieki, nadmierne wydzielanie filmu łzowego, gromadzenie się piany i grudek z filmu, opuchnięcie powieki, swędzenie powiek przy rzęsach.
Warto zwrócić uwagę także na jęczmień - jego powstawanie powiązane jest bezpośrednio ze stanami zapalnymi powieki oraz z na przykład ropnym zapaleniem mieszka rzęsowego. Jęczmień to jednak niejedyny stan chorobowy, który często towarzyszy lub powoduje zapalenie brzegów powiek. Inne to na przykład: zapalenie rogówki, choroby błony podstawnej nabłonka rogówki, choroby skóry (jak trądzik, zapalenia skóry), alergiczne zapalenia spojówek, kłopoty z rzęsami i problemy z soczewkami kontaktowymi.
Jak zapobiegać zapaleniu powiek?
Istnieje kilka sposobów, które pozwalają zredukować szansę na nabawienie się chorób powiek. Są one stosunkowo proste, dlatego nie należy o nich zapominać - w końcu, jak doskonale wiadomo, lepiej zapobiegać powstawaniu choroby, niż ją leczyć.
Leczenie stanu zapalnego powiek
Każdy rodzaj zapalenia powieki wymaga nieco innego rodzaju leczenia. Lekarz, po początkowej diagnozie, pomoże dopasować odpowiednie środki farmaceutyczne, które poradzą sobie z chorobą.
Istnieją także sposoby domowego leczenia - naturalne leczenie zapalenia brzegów powiek sprowadza się jednak głównie do wspierania działania leków. W tym przypadku pomocne okazują się kompresy, nasączone olejkami albo naparami ziołowymi.
Oprócz tego, w grę wchodzą także leki doustne - przydatna okazuje się być na przykład azytromycyna.
Maści i krople, w tym słabsze steroidy, pozwalają leczyć niektóre rodzaje zapalenia powieki.
Na infekcje bakteryjne wykorzystuje się natomiast antybiotyki, często w formie maści.
