Chlamydioza - co to takiego?
Chlamydiozy (współcześnie stosowane zamiennie z chlamydiami) to grupa bakteryjnych chorób zakaźnych, które dotykają nie tylko ludzi, ale także zwierząt. Najczęściej dotykającą ludzi jest chlamydia trachomatis, która przenosi się drogą płciową. Oprócz tego wyróżnia się także chlamydię psittaci, którą zarazić można się od ptaków oraz przenoszoną drogą kropelkową chlamydię pneumoniae.
Do zarażenia dochodzi w przypadkach zróżnicowanych przez rodzaj chlamydii. Zdecydowanie najczęstszy rodzaj choroby, chlamydia trachomatis, roznosi się w wyniku kontaktów płciowych - nie tylko waginalnych, ale także oralnych i analnych. Chlamydia pneumoniae występuje wyłącznie wśród ludzi, powoduje liczne choroby (jak na przykład zapalenie płuc), roznosi się poprzez drogę kropelkową. Ornitoza (chlamydia psittaci) dotyka najczęściej osób, które mają styczność z ptactwem - zarówno domowym jak i gospodarskim.
Każdemu rodzajowi chlamydi warto przyjrzeć się nieco bliżej.
Chlamydia psittaci - ornitoza
Choroba nazywana czasem papuzicą; nazwa wskazuje, że przypadłość utożsamia się czasem z ptakami domowymi, czyli na przykład popularnymi papużkami, jednak narażeni na zarażenie chlamydią psittaci są wszyscy ludzie, którzy w wyniku pracy lub hobby przebywają w obecności ptactwa.
Ornitozą zarazić mogą się również hodowcy gołębi i drobiu, ale także bywalcy papugarni, a nawet przypadkowe osoby, które w ramach rekreacji miały okazję karmić zarażone ptactwo (np. kaczki czy łabędzie).
Choroba przenosi się drogą kropelkową, poprzez wdychanie cząsteczek wysuszonego kału, ale także przez bezpośrednią styczność ze zwierzęciem (np. głaskanie zarażonego ptaka) lub - co następuje wyjątkowo rzadko - w wyniku podziobania lub zadrapania. Możliwe jest także przenoszenie chlamydii psittaci między ludźmi, np. poprzez ślinę.
Trudno jest ocenić skalę zakażeń ornitozą. Dzieje się tak z dwóch przyczyn - po pierwsze, choroba często jest bagatelizowana i traktowana jak grypa. Po drugie, u ptaków przebiega bezobjawowo, dlatego hodowca nie jest w stanie na pierwszy rzut oka stwierdzić, że z jego zwierzętami dzieje się coś niedobrego.
Objawy, diagnozowanie i leczenie ornitozy
Ornitoza to choroba o dość różnorodnym przebiegu. W niektórych przypadkach przechodzi się ją stosunkowo bezproblemowo.Często jest bagatelizowana i traktowana jak przeziębienie czy grypa - a przez to nie diagnozowana.
Chorobie towarzyszą bóle głowy, ogólne rozbicie, dreszcze, wysoka gorączka, nieco rzadziej wysypka, krwotoki z nosa. Charakterystyczne w przebiegu choroby jest zapalenie płuc, kaszel i duszności. To właśnie w przypadku tych ostatnich najczęściej diagnozuje się ten rodzaj chlamydii - w ostrym przebiegu choroby pojawia się niewydolność oddechowa oraz powikłania, których nie można zbagatelizować; uszkodzenia narządów wewnętrznych, zapalenia mięśnia sercowego, problemy z ośrodkowym układem oddechowym.
Diagnozę opracowuje się przede wszystkim w oparciu o wywiad lekarski. Na podstawie informacji o kontakcie z potencjalnie zarażonym ptactwem - lekarz może zlecić badanie wykrywające obecność chlamydii psittaci w materiale pobranym z dróg oddechowych pacjenta.
Chlamydia to zakażenie bakteryjne - wykrycie ornitozy wymaga więc włączenia do leczenia antybiotyków. W przypadku ciężkiego przebiegu choroby, nierzadko konieczna jest hospitalizacja chorego.
Chlamydia pneumoniae to odmiana chlamydii, której ryzyko zakażenia zwiększa się wraz z wiekiem potencjalnego chorego i odbywa się drogą kropelkową. Bakteria chlamydii pneumoniae powoduje epidemie zapaleń płuc oraz liczne powikłania, które mogą doprowadzić do poważnych problemów zdrowotnych.
Choroba rozwija się bezobjawowo, a przeciwciała nie chronią przed kolejnym zarażeniem - dlatego bardzo łatwe jest zarażenie się od nieświadomego nosiciela, co z kolei sprzyja rozwijaniu się epidemii w społeczeństwie.
Chlamydia pneumoniae - objawy, diagnostyka i leczenie
Objawy zakażenia bakterią chlamydia pneumoniae należą do atypowych i skąpych, przez co właściwe rozpoznanie choroby jest utrudnione. Symptomy powodują, że chorobę często myli się z innymi przypadłościami. Do objawów chlamydia pneumoniae należą kaszel, ból gardła, głowy i mięśni, wysoka gorączka.
Wśród chorób, które spowodować może nieleczona chlamydia pneumoniae znajduje się na przykład zapalenie płuc, krtani, gardła, zatok, ucha czy oskrzeli. Dodatkowo zauważa się ewentualne powiązanie bakterii z przewlekłymi chorobami układu oddechowego, w tym na przykład przewlekłej obturacyjnej choroby płuc.
Chlamydia pneumoniae, ze względu na utajony przebieg i atypowe objawy - bardzo często pozostaje niezdiagnozowana. By upewnić się w ewentualnej diagnozie, lekarz najczęściej decyduje się na wymaz z gardła, który pozwala wykryć obecność choroby w organizmie.
Leczona ustępuje w ciągu około dwóch tygodni; w terapii wykorzystuje się antybiotyki.
Choroby weneryczne - chlamydia trachomatis
Mówiąc o chlamydi - najczęściej ma się na myśli odmianę, która zalicza się do grona chorób wenerycznych. Obok kiły czy rzeżączki - to właśnie chlamydia stanowi jedną z najlepiej kojarzonych przypadłości tego rodzaju. Przenoszony poprzez kontakty seksualne zarazek dotykać może każdej osoby aktywnej seksualnie, a co najgorsze; bakteria często nie daje o sobie znać aż do wystąpienia powikłań, przez co ciężko na czas zdiagnozować i leczyć chorobę.
Przyczyny chlamydiozy trachomatis
Jak można przeczytać powyżej, chlamydioza trachomatis przenosi się podczas seksu; zarówno klasycznego, jak i oralnego i analnego. Nie są to jednak jedyne przypadki, w których można nabawić się choroby - do zakażenia może dojść także w trakcie porodu, kiedy to zakażona matka przenosi chorobę na noworodka.
Wyróżnia się także wiele czynników, które zwiększają szansę zachorowania na chlamydię trachomatis; jest to m.in. młody wiek, uprawianie seksu oralnego i analnego, współżycie z wieloma partnerami, uprawianie seksu bez zabezpieczenia w postaci prezerwatywy.
Objawy chlamydii trachomatis
Podobnie jak w przypadku innych odmian chlamydii, także i trachomatis nie ujawnia charakterystycznych symptomów u wielu chorych. Kiedy jednak pojawiają się pierwsze objawy, bardzo łatwo jest zbagatelizować je i zaliczyć do grona niegroźnych infekcji. Właśnie dlatego szczególnie ważnym jest to, by zwracać uwagę na nawet pozornie najdrobniejsze problemy zdrowotne.
Na chlamydię trachomatis wskazywać mogą różnorodne infekcje zapalne - u kobiet na przykład infekcja szyjki macicy, a u mężczyzn - częściej zapalenie cewki moczowej.
Wszelkie nietypowe objawy takie jak ból pęcherza, jąder, swędzenie okolic intymnych, obrzęk i bolesne oddawanie moczu - mogą wskazywać na chlamydię albo inną chorobę weneryczną.
Symptomy choroby skupiają się na układzie moczowo-płciowym.
Leczenie i diagnozowanie chlamydii trachomatis
Rozpoznanie chlamydii jest dość proste, jeśli tylko pacjent zdecyduje się na szczerość w wywiadzie lekarskim. Wszystkie czynniki zwiększające ryzyko zarażenia chorobami wenerycznymi mogą stać się przyczyną do zlecenia badań, które potwierdzą lub wykluczą chorobę weneryczną. Najczęstsze badania w kierunku rozpoznania chlamydii to badanie moczu oraz wymaz z pochwy (w przypadku kobiet) oraz z okolic ujścia cewki moczowej (w przypadku mężczyzn).
Warto pamiętać o tym, by niezależnie od objawów chorobowych - decydować się na regularne testy w kierunku chorób wenerycznych, jeśli istnieją wskazania wynikające z prowadzonego trybu życia.
Leczenie chlamydii jest natomiast dość proste i ogranicza się do antybiotykoterapii, która jest w stanie zwalczyć chorobę nawet w ciągu siedmiu dni.
Chlamydię leczy się łatwo - jednak powikłania po nieleczonej chorobie mogą narazić zdrowie chorego na poważny uszczerbek.
Nieleczona chlamydia może wywoływać stany zapalne, takie jak infekcje macicy, jajowodów, najądrza, jąder. W wielu przypadkach są to choroby nie tylko niebezpieczne, ale także bolesne, niejednokrotnie wymagające hospitalizacji.
Szczególnie zagrożony chlamydią jest noworodek, który choroba zakazić może się od zarażonej bakterią matki. Dla dziecka chlamydia jest poważną przypadłością, mogącą wywołać infekcje i zapalenie płuc.
Chlamydia zwiększa także ryzyko zachorowania na inne choroby weneryczne, takie jak kiła, rzeżączka czy HIV.
Jak zapobiegać chlamydii?
Lepiej zapobiegać niż leczyć - znane motto doskonale sprawdza się w przypadku chlamydii. Istnieje kilka prostych kroków, które pozwalają skutecznie zmniejszyć ryzyko zakażenia bakterią. To między innymi stosowanie prezerwatyw w trakcie współżycia (niezależnie od innych ewentualnych form antykoncepcji), ograniczenie liczby partnerów seksualnych, unikanie seksu z osobami, co do których zdrowia nie mamy pewności oraz, co najważniejsze, przeprowadzanie regularnych badań w kierunku wykrywania chorób wenerycznych. Wszystkie te kroki pozwolą nie tylko zminimalizować szansę zachorowania na chlamydię, ale i również na inne choroby weneryczne.
