Kiła

Choroby weneryczne to skomplikowany problem, na który ogromny wpływ ma tabuizacja tematu. O infekcjach przenoszonych drogą płciową chorzy często mówią niechętnie. Gdy połączy się ten fakt z nierzadko niejawnymi objawami chorób wenerycznych - otrzyma się obraz trudno rozpoznawalnych, poważnych przypadłości. Należy do nich między innymi kiła, nazywana także syfilisem, której charakterystykę poznacie czytając poniższy artykuł.

Kiła - co to za choroba?

Kiła, znana także jako syfilis, to choroba znana ludzkości od wielu wieków. Chociaż po raz pierwszy opisano ją w XV wieku, zakłada się, że z problemem syfilisu borykano się również zdecydowanie wcześniej. Nie powinno zatem dziwić to, że kiła stanowi współcześnie chorobę dobrze znaną i opisaną, o jasnym przebiegu i sposobie leczenia. Pomimo tego - kiła pozostaje jedną z najczęściej przenoszonych drogą płciową chorób na świecie.

Kiła to choroba weneryczna, której najczęściej nabawić można się poprzez kontakt seksualny z osobą zarażoną, chociaż od tej reguły istnieją wyjątki. Bezpośrednio za chorobę odpowiada bakteria o nazwie krętek blady (Treponema pallidum).

Jak można się zarazić kiłą?

Jak wspomniano wcześniej - do najczęstszych przyczyn zachorowań na syfilis należą kontakty seksualne. Krętek blady to mało odporny rodzaj bakterii, który poza organizmem żywiciela bardzo szybko umiera, nie stanowiąc większego zagrożenia dla osób, które wejdą z nim w bezpośrednią styczność, o ile nie dostanie się do śluzówki czy krwiobiegu. Z uwagi na to kiłą można zarazić się również w trakcie pocałunku, poprzez ślinę - jeśli tylko zmiany chorobowe występują również w gardle chorego. Kiła to poważne zagrożenie dla kobiet w ciąży oraz ich dzieci; płód kiłą może zarazić się przez łożysko, co często skutkuje niezwykle poważnymi skutkami.

Profilaktyka - jak uniknąć zarażenia kiłą?

O zarażeniu chorobą weneryczną często decyduje brak wiedzy. Właśnie dlatego, mówiąc o skali makro w kontekście statystycznego wzrostu zachorowań na kiłę, warto zapamiętać:

Edukacja seksualna stanowi dla społeczeństwa najlepszą zaporę chroniącą przed infekcjami intymnymi

Jeśli za pierwszy krok w profilaktyce uzna się świadomość ryzyka płynącego z podejmowanych decyzji, drugim z całą pewnością będzie wykorzystanie posiadanej wiedzy w praktyce, np. poprzez wybór odpowiedniego zabezpieczenia. Środki antykoncepcyjne, które pozwalają na kontrolowanie płodności, w większości przypadków nie chronią przed chorobami wenerycznymi. Wyjątkiem jest prezerwatywa (zarówno w wersji “klasycznej”, dostępnej dla mężczyzn, jak i w wersji żeńskiej - chociaż w tym przypadku ochrona przed infekcjami intymnymi jest nieco słabsza), która według danych WHO stanowi jedno z najlepszych narzędzi w profilaktyce zachorowań.

Trzeba jednak mieć na uwadze to, że prezerwatywa nie daje stuprocentowej pewności uniknięcia zakażenia. Właśnie dlatego tak ważne są regularnie wykonywane badania w kierunku wykrycia chorób wenerycznych, jeśli prowadzi się tryb życia, który może sprzyjać wystąpieniu syfilisu czy innych dolegliwości przekazywanych drogą płciową. Wczesne wykrycie choroby umożliwi nie tylko jej skuteczniejsze leczenie, ale także zagwarantuje to, że kiła nie zostanie przekazana dalej.

Objawy i fazy kiły

Podobnie jak w przypadku wielu chorób wenerycznych, wykrycie kiły na podstawie jej symptomów nie zawsze należy do zadań łatwych. Między innymi w potencjalnym utajeniu oznak choroby doszukuje się dziś przyczyn wzrostu zachorowań na kiłę w ciągu ostatnich kilkunastu lat.

Na domiar tego objawy kiły, jeśli już się pojawią, mogą należeć do grupy symptomów nietypowych, wśród których wyróżnia się między innymi zapalenia narządów intymnych, współtowarzyszące zakażenia, opryszczkę.

Charakterystyczne objawy kiły, na które należy zwracać uwagę, zależne są od fazy rozwoju choroby.

Wczesna faza rozwoju choroby obejmuje okres inkubacji bakterii. Bezobjawowy okres inkubacji choroby wynosi od 10 do 90 dni. Po tym czasie kiła przechodzi w swoją fazę I okresu, którą określa się jako utajoną lub objawową, w zależności od występowania symptomów. Kiła pierwszego okresu określana jest jako postać choroby występująca po czasie potrzebnym bakterii na inkubację, utrzymująca się do 9 tygodni, Objawy towarzyszące to między innymi tak zwany objaw pierwotny, stanowiący rozwijającą się zmianę skórną, która przyjmuje formę owrzodzenia. W większości przypadków mowa o pojedynczym, bezbolesnym wrzodzie, który samoistnie goi się w następnych tygodniach. Umiejscowienie owrzodzenia może być różne, ale najczęściej są to okolice narządów płciowych, odbytu albo jama ustna.

Kiła II okresu to rozwinięta forma choroby - w ten sposób określa się syfilis po 9 tygodniu. Drugi okres może trwać do dwóch lat (w przypadku kiły nawrotowej) i wyróżnia się symptomem znanym jako osutka - czyli przyjmująca formę zmian skórnych wysypka. Wygląd objawu jest niespecyficzny, wysypka przyjmować może różnorodny wygląd, na krostkach zaczynając, a na przebarwieniach czy grudkach kończąc. Na tym etapie mogą pojawić się także pierwsze objawy neurologiczne, gorączka, świąd, utrata włosów i wagi, bóle głowy, mięśni i zmęczenie. Symptomy te, pokrywające się z mniej poważnymi chorobami, są często lekceważone, co prowadzi do rozwoju kiły.

Syfilis wraz z upływem czasu przekształca się w kiłę późną (która również występuje w formie objawowej lub bezobjawowej). To jeden z najbardziej zwodniczych etapów choroby, który może przez lata nie wykazywać żadnych specyficznych objawów. Istnieje jednak szansa, że nieleczony syfilis rozwinie się do fazy III, w której skutki choroby stają się zdecydowanie poważniejsze.

Kiła w III stopniu zaawansowania może przyjąć kilka postaci, zależnie od umiejscowienia procesu chorobowego. Zmiany mogą obejmować swoim zasięgiem wiele narządów wewnętrznych, w tym mózg. Mogą występować zapalenia opon mózgowych, porażenie, wiąd rdzenia kręgowego. Powikłania nieleczonej kiły III stopnia mogą doprowadzić także do chorób psychicznych, drgawek, zaburzeniami słuchu, wzroku, mowy, orientacji. Brak leczenia może doprowadzić do wykształcenia się kiły układu nerwowego, układu krążenia lub zmysłu wzroku. Ostatecznym rezultatem kiły może być poważne upośledzenie - a nawet śmierć.

Kiła wrodzona - kiła w trakcie ciąży

Nieleczona kiła może doprowadzić do śmierci chorego, poprzedzonej wieloma przykrymi dolegliwościami. Efekty nieleczonej kiły w okresie ciąży należą do równie poważnych.

Nieleczona kiła w trakcie ciąży może prowadzić do śmierci płodu, przedwczesnego porodu lub wykształceniu się szeregu zmian neurologicznych u już urodzonego dziecka. Syfilis, przekazywany za pomocą łożyska, naraża dziecko na zmiany degeneracyjne w obrębie kośćca czy mięśni.

Z uwagi na to niezwykle ważne są badania w kierunku wykrywania chorób wenerycznych w okresie ciąży. Wykrytą na tym etapie kiłę można skutecznie leczyć.

Diagnozowanie kiły

Objawy syfilisu, jeśli pojawią się na ciele chorego, łatwo jest przeoczyć lub zbagatelizować. Choroby weneryczne podlegają dużej społecznej stygmatyzacji - przez wielu uważane są za temat tabu. Przez to wielu osobom zupełnie niepotrzebnie trudno jest udać się do lekarza z problemem uważanym za wstydliwy. Warto jednak mieć na uwadze, że kiła, podobnie jak większość chorób, to przypadłość, którą zdecydowanie łatwiej i skuteczniej leczy się w jej wczesnym stadium rozwoju.

Trzeba pamiętać, że niezależnie od objawów - będąc w grupie ryzyka warto wykonywać regularne badania w kierunku chorób wenerycznych. Uprawiając seks z różnymi, przypadkowymi czy często zmienianymi partnerami, rezygnując z zabezpieczenia - ryzykuje się zachorowaniem na którąś z infekcji wenerycznych. Testy, zazwyczaj wykonywane w wygodnych pakietach, pozwalają wykluczyć lub potwierdzić diagnozę i odpowiednio wcześnie rozpocząć leczenie.

W przypadku podejrzenia kiły, lekarz dysponuje możliwością zlecenia konkretnego testu pozwalającego wykryć syfilis na podstawie obecności krętka w organizmie. Do popularnych testów należą np. **testy hemaglutynacji. **

Kiła często współistnieje z innymi chorobami wenerycznymi, zwiększając szansę zachorowania na - na przykład - HIV. Z uwagi na to lekarz często zleca wykonanie testów także na inne choroby.

Leczenie kiły

Leczenie kiły uzależnione jest od stadium rozwoju choroby, jednak niezależnie od stopnia zaawansowania najczęściej wybieranym lekiem na syfilis jest penicylina. Jej obecność we krwi pozwala pozbyć się z organizmu krętka. Poszczególne rodzaje kiły wymagają używania różnych rodzajów penicyliny. Przykładem może być penicylina prokainowa, którą wykorzystuje się w przypadku kiły układu nerwowego.

Inne często wybierane leki to na przykład tetracyklina, doksycylina albo erytromycyna.

Również czas trwania kuracji wynika bezpośrednio z etapu, na którym znajduje się choroba. Wczesne fazy syfilisu wymagają przyjmowania leków przez czas do dwóch tygodni - farmakoterapia III okresu choroby może trwać zdecydowanie dłużej.

Syfilis to problem, który należy do chorób uleczalnych. Szybka reakcja w obliczu objawów czy podejrzenia choroby może gwarantować jej szybkie wyleczenie i całkowity powrót do zdrowia. Dlatego ważnym jest, by unikać bagatelizowania symptomów i nie obawiać się szczerej rozmowy z zaufanym lekarzem.