Depresja anaklityczna

Depresja - czym jest?

Depresja to powszechne zaburzenie psychiczne, dotykające milionów ludzi na całym świecie. Według Światowej Organizacji Zdrowia (WHO), depresja jest jednym z głównych przyczyn obciążenia chorobowego na świecie, stanowiąc poważny problem zdrowotny dla chorych, oraz publiczny dla całego społeczeństwa. Szacuje się, że około 280 milionów ludzi na całym świecie cierpi na depresję; w Polsce można mówić o około 1.2 miliona chorych. 

Statystyki wskazują, że kobiety są dwukrotnie bardziej podatne na rozwój depresji niż mężczyźni. Jednakże depresja może wystąpić u osób w każdym wieku, niezależnie od płci, statusu społecznego czy poziomu wykształcenia. Depresja występuje nie tylko u osób w średnim wieku, ale również u osób starszych, u dzieci i młodzieży, Wzrost zachorowalności na depresję obserwowany jest również w krajach rozwiniętych, gdzie współczesny styl życia, stres, izolacja społeczna oraz presja sukcesu mogą przyczyniać się do wzrostu przypadków depresji.

Depresja może znacznie wpłynąć na jakość życia jednostki oraz prowadzić do poważnych konsekwencji zdrowotnych, takich jak samobójstwo czy pogorszenie stanu zdrowia fizycznego. Dlatego konieczne jest podejmowanie działań mających na celu zmniejszenie stygmatu społecznego związanego z chorobami psychicznymi oraz zapewnienie wsparcia i dostępu do skutecznych metod leczenia dla osób dotkniętych depresją

Choroba sieroca - przyczyny choroby

Choroba sieroca, znana również jako depresja anaklityczna u niemowląt i małych dzieci, ma swoją genezę w trudnych doświadczeniach separacji od opiekuna lub utraty bliskiej osoby we wczesnym okresie życia dziecka. Przyczyny jej powstawania są złożone i obejmują wiele czynników.

Pierwszym czynnikiem jest brak stałej i opiekuńczej obecności matki lub innego głównego “bliskiego”. Dzieci, które doświadczyły separacji lub utraty bliskiej osoby w okresie niemowlęcym, mogą mieć trudności w rozwoju więzi emocjonalnej oraz zaufania do innych osób. Brak odpowiedniego wsparcia emocjonalnego w tym okresie może prowadzić do poczucia osamotnienia i utraty poczucia bezpieczeństwa, co jest charakterystyczne dla choroby sierocej.

Dodatkowo, czynniki dziedziczne (w rozumieniu społecznym czy kulturowym) mogą odgrywać rolę w podatności na chorobę sierocą. Dzieci, których rodzice cierpieli na depresję lub inne zaburzenia psychiczne, mogą być bardziej podatne na rozwój depresji anaklitycznej w odpowiedzi na separację lub utratę bliskiej osoby, wynika to jednak z błędnych wzorców zachowań rodziców, nie z uwarunkowania stricte genetycznego.

Objawy depresji anaklitycznej

Depresja anaklityczna, znana również jako depresja reaktywna dziecięca, charakteryzuje się różnorodnymi objawami, które mogą być zauważalne u niemowląt i małych dzieci. Poniżej wymienione są najpopularniejsze objawy tego rodzaju depresji:

• Brak wyraźnych reakcji emocjonalnych. Dzieci dotknięte depresją anaklityczną mogą wykazywać ograniczoną zdolność do wyrażania radości poprzez uśmiech czy reakcje na bodźce emocjonalne. Mogą wydawać się apatyczne i obojętne na otoczenie.
• Brak zainteresowania otoczeniem. Depresja anaklityczna często powoduje utratę zainteresowania otaczającym światem. Dzieci mogą przestać wykazywać ciekawość środowiskiem, przestają bawić się zabawkami czy reagować na bodźce zewnętrzne.
• Problemy z jedzeniem i snem. Objawy depresji mogą wpływać na apetyt i sen dziecka. Niektóre dzieci mogą mieć trudności z jedzeniem, co prowadzi do utraty wagi, podczas gdy inne mogą mieć problemy ze snem, wykazując bezsenność lub ospałość.
• Brak typowej dla okresu dziecięcego reakcji płaczu. Dzieci dotknięte hospitalizmem często są niezwykle ciche, także w kontekście płaczu.
• Brak postępów w rozwoju umiejętności. Depresja może wpłynąć na rozwój umiejętności motorycznych i poznawczych dziecka. Niektóre dzieci mogą wykazywać regres w osiągnięciach rozwojowych.
• Izolacja społeczna. Dzieci dotknięte depresją mogą unikać interakcji społecznych, wykazywać niskie umiejętności społeczne i izolować się od innych dzieci oraz dorosłych. Mogą unikać kontaktu wzrokowego i unikać bliskości fizycznej.

Jak łatwo się domyślić, w okresie niemowlęcym cechy depresji anaklitycznej mogą być trudne do dostrzeżenia - symptomy w przypadku najmłodszych obejmują głównie zanik reakcji ssania, brak apetytu, zaburzenia rytmu snu, brak reakcji płaczu. 

Należy również dodać, że objawy depresji anaklitycznej różnią się w przypadku osób dorosłych, które bez przebytej terapii wypracowują problematyczne, błędne wzorce przywiązania i relacji międzyludzkich. 

Ważne jest zauważenie, że objawy depresji anaklitycznej mogą się różnić w zależności od wieku dziecka oraz indywidualnych cech osobniczych. Diagnoza i leczenie tej formy depresji u dzieci wymagają uwagi i wsparcia specjalistów medycznych oraz psychologicznych.

Fazy choroby sierocej

Wyróżnia się kilka faz choroby sierocej, zauważalnych głównie u starszych dzieci. 

Poniżej wymieniamy główne fazy tej choroby:

• 1. Faza protestu
  Jest to pierwsza reakcja dziecka na utratę lub separację, manifestująca się poprzez intensywne objawy protestu i oporu. Dziecko może wyrażać gniew, płacz, krzyki, a nawet próby odzyskania kontaktu z osobą, która odeszła. W tej fazie dziecko odczuwa ból i dezorientację związane z utratą bliskiej osoby, co prowadzi do agresji emocjonalnej i fizycznej.
   
• 2. Faza rozpaczy
  Kiedy protest nie przynosi oczekiwanego rezultatu, dziecko wchodzi w fazę rozpaczy. W tym okresie dziecko wykazuje smutek, poczucie bezradności i apatię. Może wydawać się przygnębione, wycofane i bez energii. Objawy depresji, takie jak zmiany w jedzeniu, snu i zachowaniu, mogą się nasilić. Dziecko doświadcza bólu związanego z utratą oraz próbuje zrozumieć nową rzeczywistość bez ukochanej osoby.
   
• 3. Faza wyparcia
  W tej fazie dziecko próbuje zapomnieć o utracie lub zminimalizować jej znaczenie poprzez wyparcie, lub zaprzeczanie. Może wykazywać objawy pozornego powrotu do normalności, udając, że nie cierpi z powodu straty. Jednak w rzeczywistości wyparcie służy jako mechanizm obronny, pozwalający dziecku uniknąć uczucia bólu i smutku. Jest to okres maskowania wewnętrznej traumy i udawania, że wszystko jest w porządku.

Warto zauważyć, że przebieg choroby sierocej może być różny u każdego dziecka, a fazy mogą się nakładać lub przebiegać w różnym tempie.

Lęk separacyjny a choroba sieroca

Choroba sieroca jest również często łączona z lękiem separacyjnym, rodzajem zaburzenia lękowego, które występuje u dzieci. Objawia się silnym lękiem lub niepokojem związanym z oddzieleniem się od bliskiej osoby, lub miejsca, co może prowadzić do trudności w funkcjonowaniu społecznym i codziennym życiu, a nawet do rozwoju depresji dziecięcej. Zadaniem rodzica jest pomoc dziecku w budowaniu swojej własnej tożsamości i samodzielności w taki sposób, by uniknąć powstania lęku separacyjnego i poważniejszych zaburzeń - w czym może pomóc lekarz, psychiatra lub psychoterapeuta.

Diagnozowanie depresji anaklitycznej

Diagnoza depresji anaklitycznej u dzieci opiera się na kilku metodach. 

Podstawowym narzędziem jest wywiad kliniczny z rodzicami, który pomaga zebrać informacje dotyczące historii rodzinnej, przeżyć dziecka oraz jego zachowania - w tym charakterystycznych objawów problemu. 

Badanie jakości relacji między dzieckiem a opiekunem jest kluczowe. W przypadku podejrzenia depresji, konsultacja z lekarzem specjalistą jest niezbędna. Wczesna diagnoza i leczenie są kluczowe dla zapobiegania poważnym konsekwencjom tej choroby.

Leczenie choroby sierocej - jak leczyć depresję anaklityczną?

Leczenie choroby sieroce, czyli depresji anaklitycznej u dzieci, obejmuje różnorodne metody i sposoby, które mają na celu przywrócenie dzieciom poczucia bezpieczeństwa, stabilizację emocjonalną oraz odbudowę relacji z opiekunem. 

W przypadku niemowląt, ponowna integracja dziecka z rodzicem lub substytutem osoby rodzicielskiej często wystarcza, by rozwiązać problem hospitalizmu. Niestety, nie we wszystkich przypadkach podobne rozwiązanie jest możliwe. Właśnie dlatego w niektórych przypadkach, u starszych dzieci, stosuje się terapię psychologiczną. 

W ramach terapii psychologicznej, dzieci uczą się wyrażać swoje emocje i uczucia, a terapeuci pomagają im zrozumieć i przetworzyć trudne doświadczenia, które mogły przyczynić się do depresji. Terapeuci pracują również z rodzicami, aby zwiększyć ich umiejętności opiekuńcze oraz zbudować stabilne, oparte na zaufaniu relacje z dziećmi.

Kolejną skuteczną metodą leczenia depresji anaklitycznej u dzieci jest terapia rodzinna, która angażuje całą rodzinę w proces leczenia. Warto zaznaczyć, że chociaż depresja anaklityczna jest charakterystyczna dla dzieci pozbawionych rodzica, czasem pojawia się również jako problem trapiący dzieci z rodzin, w których rodzic lub rodzice wykazują błędne metody wychowawcze, separując dziecko od poczucia miłości i bezpieczeństwa. Poprzez budowanie otwartości, komunikacji i zrozumienia w rodzinie, terapeuci pomagają w tworzeniu wsparcia emocjonalnego i stymulujących środowisk dla dziecka.

Dodatkowo ważnym elementem leczenia choroby sierocej jest stworzenie stabilnego i bezpiecznego środowiska dla dziecka. Dzieci potrzebują stałej i opiekuńczej obecności opiekuna, wsparcia emocjonalnego oraz zapewnienia poczucia bezpieczeństwa, aby móc przezwyciężyć traumę i odzyskać równowagę psychiczną.

W niektórych przypadkach, gdy objawy depresji są bardzo poważne i zagrażają życiu dziecka, może być konieczna hospitalizacja w celu zapewnienia intensywnej opieki medycznej oraz terapeutycznej. Szpitale psychiatryczne mogą być miejscem, gdzie dzieci otrzymują kompleksową opiekę oraz wsparcie w bezpiecznym środowisku.

Podsumowując, leczenie choroby sierocej u dzieci wymaga wielowymiarowego podejścia, które uwzględnia zarówno aspekty psychologiczne, jak i rodzinne. Wsparcie emocjonalne, terapia psychologiczna oraz stabilne środowisko są kluczowe dla powrotu dziecka do zdrowia psychicznego i funkcjonowania społecznego.