Grypa to choroba wywoływana przez wirusy, które należą do dobrze rozpoznanej rodziny ortomyksowirusów. Istnieje wiele odmian wirusów grypy, które dzieli się na typy: A, B i C. Klasyfikacja ta dokonywana jest w oparciu na różnice pomiędzy białkami wironu w strukturze wirusa grypy.
Światowa Organizacja Zdrowia ocenia, że wirusy grypy mogą rokrocznie dotykać nawet ponad 1.5 miliarda światowej populacji.
W wyniku grypy oraz jej powikłań, co roku umiera od pół miliona do miliona osób. Właśnie z uwagi na to - warto zwracać na tę powszechną chorobę szczególną uwagę!
Oprócz powikłań grypa posiada również inne właściwości, które wpływają na to, że uznaje się ją za chorobę groźną. Zakażenie grypą bardzo często powoduje zaostrzenie istniejących chorób, co często okazuje się mieć szczególnie złe skutki w przypadku osób starszych, narażonych na osłabienie odporności organizmu oraz problemy zdrowotne.
Pomimo tego, grypa jest w Polsce bagatelizowaną chorobą - świadczy o tym to, że pod względem liczby zgonów niezaszczepionych osób z grup ryzyka, znajdujemy się na jednym z ostatnich miejsc w całej Europie.
Przyczyny grypy - grypa a przeziębienie
Chociaż grypa uznawana jest za chorobę powszechną, różni się od przeziębienia, mimo częściowo pokrywających się objawów, takich jak na przykład ból gardła. To przede wszystkim choroba zdecydowanie bardziej poważna, jak również wyróżniająca się innymi przyczynami powstawania.
Jak wspomniano wcześniej, za powstawanie grypy odpowiedzialne są wirusy grypy. Namnażają się one w komórkach górnego i dolnego odcinka dróg oddechowych, co wpływa rzecz jasna na występujące objawy. Co ważne, grypę - prócz ludzi - mogą przenosić również niektóre zwierzęta (stąd na przykład grypa określana jako świńska czy ptasia). Droga zakażenia grypą jest dobrze opisana przez lekarzy i naukowców - jasne jest to, że grypa najlepiej przenosi się drogą kropelkową, ale do zarażenia może dojść także poprzez dotykanie zakażonych osób i zwierząt czy skażony przez chorych przedmiotów.
W kontekście przebiegu grypy ważna jest również kwestia tego, jak długo zaraża się grypą. O ile okres samego wylęgania choroby wynosi kilka dni, o tyle czas zakaźności różni się w przypadku wirusa grypy u dorosłych i grypy u dzieci. W przypadku pierwszej grupy - to 1-2 dni przed wystąpieniem objawów oraz do pięciu po ich wystąpieniu. W przypadku dzieci - kilka dni przed objawami i nawet to dziesięciu po ich wystąpieniu.
Z uwagi na objawy, grypę myli się czasem z przeziębieniem - również w jej przypadku występuje na przykład katar czy ból gardła. Mimo to, grypa wyróżnia się także objawami, których klasyczne przeziębienie nie posiada. Mowa tu o:
- przewlekłym kaszlu
- bólach głowy
- bólach mięśni
- gorączce
- ogólne uczucie rozbicia i osłabienia
Wśród dzieci do dodatkowych objawów zaliczyć można wymioty i biegunki.
Uwagę zwrócić trzeba także na to, że o ile grypę myli się czasem z przeziębieniem, o tyle inne choroby myli się czasem z grypą. Objawy grypy (jak np. ból gardła) są na tyle powszechne w innych chorobach, że nazywa się je często objawami grypopodobnymi w innych jednostkach chorobowych. Właśnie dlatego ważna jest szczegółowa diagnostyka choroby!
Biorąc pod uwagę to, że grypa to popularna choroba, można domyślić się, że istnieje wiele metod umożliwiających jej poprawne zdiagnozowanie. Pomocna przydaje się w tu biologia molekularna, pozwalająca wykryć 12 wirusów oddechowych, w tym między innymi grypę typu A i grypę typu B.
Badania umożliwiają na przykład ocenę materiału izolowanego pod względem obecności antygenów wirusowych, przyrostu stężenia przeciwciał dla antygenów wirusa grypy, identyfikacji wirusów A i B na podstawie wymazów.
Teksty bazujące na wymazach pozwalają bardzo szybko rozpoznać problem, gwarantując informacje na temat zakażenia wirusowego lub jego braku. Ich minusem jest natomiast spory odsetek testów fałszywie ujemnych, co może wymagać dodatkowej diagnostyki lub prowadzić do rozwinięcia choroby.
Alternatywą pozostają także badania serologiczne, które badają wzrost stężenia przeciwciał w pobieranych kilkukrotnie próbkach. W tym przypadku wymazy pobiera się w odstępie kilku dni od siebie, oceniając wyniki pod kątem obecności i identyfikacji rodzaju wirusa.
Powyższe informacje wskazują wyraźnie na to, że grypa to choroba, której nie warto bagatelizować. Jakimi powikłaniami grozi wirus grypy? Do najważniejszych należą:
- powikłania ze strony układu oddechowego — zapalenie płuc, oskrzeli, oskrzelików
- odrzut przeszczepu
- zapalenie ucha
- nasilenie napadów padaczki
- wylewy podpajęczynówkowe
- zapalenie mózgu
- powikłania neurologiczne
Nadmienić należy, że grypa w trakcie ciąży, charakteryzuje się zwiększonym ryzykiem powikłań. W tym przypadku najpoważniejsze stany grypowe mogą powodować zagrożenie życia płodu, co często skutkuje koniecznością obserwacji przyszłej mamy w szpitalu.
Leczenie grypy - szczepionki, profilaktyka, leczenie domowe i farmakoterapia
Wirus grypy posiada charakterystyczne czynniki ryzyka, których unikanie może skutkować uniknięciem choroby. Najpopularniejsze czynniki ryzyka to:
- nieodpowiednia higiena rąk
- dotykanie brudnymi dłońmi okolic umożliwiających łatwe zakażenie - nosa, ust, oczu
- przebywanie w kontakcie z chorymi lub z przedmiotami, których dotykali chorzy
- przebywanie wśród dużej ilości osób w trakcie tak zwanego „sezonu grypowego”, kiedy łatwiej jest zarazić się chorobą
Ważnym elementem profilaktyki są także szczepienia.
Analiza statystyk pozwala twierdzić, że u osób dorosłych szczepienia gwarantują blisko 80% szans na uniknięcie zarażenia wirusem grypy. Oprócz tego, by opanować rozwój choroby - w tym jej nowych szczepów - konieczne jest szczepienie możliwie największej części populacji.
Chociaż szczepienia lepiej działają na osoby młodsze, ryzyko powikłań i śmierci w wyniku grypy grozi głównie chorym po 65 roku życia. Dlatego zaleca się im regularne szczepienia, by dodatkowo zminimalizować szansę zachorowania.
W przypadku w którym złapie się grypę, można skorzystać z metod domowego leczenia grypy, chociaż nie zawsze mogą one zastąpić leki. Niosą jednak pozytywne skutki jako element wspierający farmakoterapię. Wyróżnia się tu między innymi zalety „wyleżenia” choroby, czyli pozostawania w łóżku i odpoczywania, suplementacja witamin przy pomocy zdrowej diety, przyjmowanie dużej ilości płynów, stosowanie inhalacji, stosowanie naparów i ziołowych herbatek.
Co, jeśli naturalne metody zawiodą? O tym zadecyduje lekarz, najpewniej przepisując leki przeciwgrypowe. Leki przeciwwirusowe (nowej i starej generacji) gwarantują szybkie opanowanie wirusa. Należą do nich między innymi amantadyna i rimantadyna (stara generacja leków) oraz oseltamiwir czy zanamiwir (nowa generacja). Wiele osób odetchnie z ulgą wiedząc, że w leczeniu grypy antybiotyk nie jest konieczny - leki tego rodzaju stosuje się bowiem w przypadkach infekcji bakteryjnych, a nie wirusowych.
