Przeziębienie - skąd bierze się choroba?
Przeziębienie to choroba o wielu nazwach - zamiennie określa się ją jako chorobę przeziębieniową, zapalenie nosogardła, zaziębienie, katar czy ostry nieżyt nosa.
Nie każdy wie, że przeziębienie to choroba wirusowa.
Za jej powstawanie odpowiada grupa około 200 wirusów, które wywołują nagłe, charakterystyczne objawy, ustępujące zazwyczaj po okresie około siedmiu dni. Z uwagi na swój wirusowy charakter, choroba przeziębieniowa bywa czasem mylona z grypą. Ilość wirusów powodujących przeziębienie skutecznie utrudnia także wynalezienie skutecznej szczepionki, która mogłaby chronić przed przeziębieniem.
Przyjmuje się, że osoba dorosła zapada na chorobę przeziębieniową kilka razy do roku. Nieco częściej chorują dzieci (w tym niemowlęta), a rzadziej - osoby starsze. Częstotliwość występowania choroby u osób w różnym wieku tłumaczona jest umiejętnością układu immunologicznego do uczenia się tego, jak radzić sobie z chorobami. Układ immunologiczny dzieci nie jest tak rozwinięty, jak osób starszych; dlatego najmłodsi zapadają na zapalenie nosogardła częściej niż dorośli. Także sposób przenoszenia się choroby wpływa na częstsze zachorowania wśród dzieci.Przenoszony drogą kropelkową wirus bardzo łatwo roznosi się na przykład w przedszkolach czy na placach zabaw.
Warto podkreślić, że pomimo swojej nazwy - choroba nie ma bezpośredniego powiązania z temperaturą. Jak każdym wirusem, również i przeziębieniem zarazimy się od innej osoby chorej. Zauważa się jednak, że okres jesienno-zimowy, wraz z niskimi temperaturami i krótszym dniem (powodującym ewentualne niedobory witaminy D), może ułatwiać zachorowanie na przeziębienie, stąd właśnie na ten czas przypada często szczyt zachorowań.
Chociaż objawy przeziębienia należą do dość charakterystycznych, chorobę można czasem pomylić z innymi infekcjami wirusowymi. Właśnie dlatego nie warto lekceważyć nawet pozornie błahych objawów, które kojarzą się z chorobą przeziębieniową - równie dobrze mogą one zwiastować rozwijającą się grypę!
Do najczęstszych objawów przeziębienia należą:
- zmęczenie
- problemy z koncentracją
- wodnisty katar, który z czasem przechodzi w zalegającą wydzielinę zatykając nos
- kichanie
- ból czy „drapanie” gardła
- kaszel
- gorączka lub stan podgorączkowy
- ogólne osłabienie organizmu
- zły nastrój
Warto zwrócić uwagę na czas występowania objawów. Jeśli utrzymują się dłużej niż 7-10 dni - należy skonsultować je z lekarzem. Wizyta w lekarskim gabinecie pomoże odpowiedzieć na pytanie: jak odróżnić przeziębienie od grypy?
Przeziębienie czy grypa? Jak rozpoznać chorobę?
Nawet pozornie niegroźne przeziębienie stanowi chorobę, której nie warto bagatelizować. Z uwagi na swoje objawy może okazać się, że to co wzięliśmy za zapalenie nosogardła, w rzeczywistości jest na przykład przypadkiem sezonowej grypy.
Jednym z najprostszych sposobów rozpoznania grypy jest zwrócenie szczególnej uwagi na gorączkę. Podwyższona temperatura pojawia się także przy przeziębieniu, ale najczęściej są to jedynie stany podgorączkowe, oscylujące pomiędzy 37, a 37,5 stopniami. Przeziębienie bez gorączki nie należy do rzadkości. W przypadku grypy gorączka nierzadko występuje u chorego w postaci sięgającej nawet 39 stopni.
Kolejnym objawem grypy jest ból głowy. Symptom ten zdecydowanie rzadziej pojawia się w przypadku przeziębienia, a jeśli już - dolegliwości bólowe nie są tak intensywne. Także bóle mięśniowo-kostne wyróżniają grypę na tle przeziębienia.
Fazy przeziębienia - ile trwa przeziębienie?
Co do zasady - przeziębienie trwa około tygodnia. Jedynie w szczególnych wypadkach przeziębienie wirusowe potrafi przedłużyć się o kilka dni. W tym czasie chory przechodzi przez poszczególne fazy „kataru”.
Przeziębieniem najczęściej można zarazić się poprzez kontakt z osobą chorą lub przedmiotami, z którymi miała ona styczność. Kaszel i katar ułatwiają przenoszenie się zarazków, które łatwo jest pozostawić na klamkach drzwi czy przedmiotach codziennego użytku, z którymi później może mieć styczność osoba zdrowa. W przypadku infekcji, choroba zaczyna rozwijać się według określonych faz.
Faza pierwsza to okres inkubacji wirusa, która rozpoczyna się od pierwszych, delikatnych objawów choroby. Najczęściej jest to nieprzyjemna chrypka, ból gardła, kichanie. Oprócz tego może pojawić się uczucie swędzenia w nosie, problemy ze skupieniem uwagi.
W fazie drugiej przeziębienie łatwiej jest rozpoznać - objawy nasilają się, przechodząc w swoją szczytową formę. U chorego pojawia się rzadki katar (który, w wyniku częstej potrzeby wycierania i wydmuchiwania nosa - może spowodować jego otarcie) połączony z zatkaniem nosa. Znika smak, umiejętność odczuwania zapachu, mogą pojawić się bóle głowy czy gorączka. Ta ostatnia najczęściej występuje w tym okresie jako stan podgorączkowy.
W fazie trzeciej przeziębienie zaczyna ustępować. Objawia się to zmniejszeniem obrzęku błon śluzowych, co wpływa pozytywnie na drożność nosa. Mija gorączka, stan zapalny gardła oraz wyciszają się pozostałe symptomy choroby. W tym czasie organizm jest jednak narażony na działanie innych chorób, co wynika z osłabionego układu odpornościowego.
Profilaktyka - jak zapobiegać przeziębieniu?
Katar to choroba w przypadku której motto „lepiej zapobiegać niż leczyć”, jest szczególnie prawdziwe. Chociaż przeziębienie wirusowe nie należy do przypadłości szczególnie groźnych, potrafi ono skutecznie uprzykrzyć życie chorego - dlatego właśnie warto podejmować proste działania profilaktyczne, które pozwalają zmniejszyć ryzyko zachorowania.
Odpowiednia higiena to bez wątpienia niezwykle ważna podstawa profilaktyki. Częste i dokładne mycie rąk to oczywistość, jednak nie zawsze pamięta się o tym, że także przedmioty codziennego użytku warto jest czyścić, jeśli używają ich inne osoby; przykładem może być telefon, klawiatura, klamki czy przybory biurowe.
Szansę zapadnięcia na różnorodne choroby skutecznie zmniejsza zdrowa i odpowiednio zbalansowana dieta. Stanowi ona sposób na naturalne wsparcie układu odpornościowego organizmu, zapewniając mu potrzebne minerały i witaminy. Unikanie stresu, wysypianie się, a także aktywność fizyczna - wpływają na cały organizm, umożliwiając nie tylko lepsze radzenie sobie z chorobami, ale także utrudniając inkubację wirusa.
Na uwagę w przypadku przeziębienia zasługują także błony śluzowe, których nieodpowiednia higiena może powodować narażenie na chorobę. Błony śluzowe mogą w okresie zimowym ulegać przesuszeniu, co powodowane jest niekorzystnymi warunkami atmosferycznymi w sezonie przeziębieniowym. W tym czasie pogoda za oknem należy do chłodnych, co powoduje konieczność polegania na wysuszającym błonę ogrzewaniu. Z pomocą przychodzą tu metody nawilżania powietrza (poprzez ustawienie w pobliżu kaloryfera naczynia z wodą lub przez zakup i używanie elektronicznego nawilżacza). Nieodzowne jest również nawadnianie organizmu. By dbać o odpowiednie nawilżenie błony śluzowej, warto jest również regularnie stosować odpowiednie krople do nosa, roztwory wody morskiej lub używać zestawów do płukania nosa i zatok.
Jak leczyć katar - szybkie sposoby na przeziębienie
Wiemy już ile trwa katar oraz jak odróżnić grypę od przeziębienia - ale co stosować jako lek na przeziębienie?
Chociaż choroba wirusowa charakteryzuje się określonym czasem infekcji, istnieją sposoby, by zwiększyć swój komfort w czasie jej trwania. Domowe sposoby na przeziębienie zakładają między innymi wypocenie choroby.
Kilka dni warto jest spędzić w łóżku, pod kołdrą, regularnie zmieniając pościel, ubranie (w przypadku przepocenia), oraz wietrząc pomieszczenie.
Nieodzowna będzie w tym przypadku gorąca herbata z miodem, cytryną i ulubionymi przyprawami (na przykład cynamonem czy goździkami), która nie tylko rozgrzeje organizm, ale także pozwoli go odpowiednio nawodnić. Wypocenie kataru ułatwi także gorąca kąpiel, którą warto brać w wodzie wzbogaconej o dodatek w postaci olejków; świetnie sprawdzą się w tym przypadku olejki cytrusowe czy sosnowe, które dodatkowo pomogą udrożnić drogi oddechowe i odetkać zatkany nos.
Ulgę w chorobie z całą pewnością przyniosą także inhalacje pary wodnej, które można sporządzić w domu, dodając do naczynia z gotującą się wodą odpowiednie zioła, takie jak na przykład szałwia.
Gardło nawilżyć pomoże roztwór z soli, szałwia czy nawilżacze powietrza, zarówno te tradycyjne, wieszane na grzejniku i wypełnione wodą, jak i nieco bardziej nowoczesne - elektryczne.
Oczywiście w leczeniu przeziębienia stosuje się nie tylko tradycyjne sposoby leczenia. Chociaż co do zasady przeziębienia nie leczy się antybiotykami, istnieją rozwiązania farmaceutyczne, które pozwalają utrzymać w ryzach objawy choroby.
Na gorączkę i dolegliwości bólowe stosuje się w przeziębieniu leki przeciwzapalne, takie jak ibuprofen czy paracetamol - chociaż niewielkie dawki tych leków można w określonych przypadkach stosować także u najmłodszych, trzeba pamiętać, że gorączka u niemowląt (wynikająca z przeziębienia) nie zawsze musi być powodem do farmakoterapii. Biorąc pod uwagę to, że leki przeciwbólowe mogą obciążać organizm (w szczególności wątrobę i żołądek), nie należy nadużywać ich w leczeniu przeziębienia.
