Zapalenie zatok to zapalny stan struktur przynosowych, który bardzo często łączy się z infekcją. Zasadniczo rozróżnia się dwa typy przypadłości; ostre zapalenie zatok obocznych nosa (najczęściej ustępujące w ciągu 4 tygodni) i przewlekłe zapalenie zatok obocznych nosa (utrzymujące się dłużej niż 12 tygodni). O nawracającym zapaleniu zatok mówi się w przypadku infekcji, które przytrafiają się częściej niż dwa razy do roku. Samo schorzenie to jedna z najczęściej występujących chorób górnych dróg oddechowych – szacuje się, że dotyka nawet 15% populacji.
Przyczyny powstawania zapalenia zatok przynosowych
Najczęstszą przyczyną ostrego zapalenia zatok przynosowych są wirusy – w takich przypadkach chorobę określa się jako wirusowe zapalenie zatok. Sytuacja przedstawia się inaczej w przypadku chorych, u których rozpoznano zapalenie przewlekłe, które częściej wywołują bakterie. Zapalenie zatok często występuje także jako powikłanie innych chorób, dlatego przyczyny jego powstawania są dość zróżnicowane. Często zapalenie zatok pojawia się na przykład po przeziębieniu, jako powikłanie przewlekłego nieżytu nosa.
Czynniki ryzyka zapalenia zatok przynosowych
Istnieje wiele czynników, które mogą wpływać na powstawanie zapalenia zatok przynosowych. Do najczęściej występujących, niezależnie od rodzaju infekcji, należą:
- schorzenia takie jak astma, alergie czy cukrzyca
- zanieczyszczenia środowiska (w tym dym papierosowy, również w przypadku „biernych palaczy”)
- wady anatomiczne (w tym np. złamany nos, skrzywiona przegroda nosowa i inne)
- zaburzenia transportu śluzowo-rzęskowego (takie jak np. mukowiscydoza)
- ogólne osłabienie układu odporności
- przebyte wcześniej choroby (nawet stosunkowo niegroźne, takie jak nieżyt nosa)
Na podstawie wymienionych wyżej czynników łatwo jest również wysnuć wnioski na temat tego, jak zapobiegać powstawaniu zapalenia zatok; między innymi unikając dymu tytoniowego, zwalczając alergię, ograniczając wdychanie podrażniających substancji, dbając o regularne nawadnianie organizmu.
Objawy zapalenia zatok przynosowych
Objawy zapalenia zatok, w zależności od rodzaju przypadłości, mogą się nieco różnić. Niezależnie od typu zapalenia zatok, wśród najczęstszych symptomów choroby wyróżnia się:
- niedrożność i nieżyt nosa
- zatkane zatoki
- poczucie wzrostu ciśnienia, ucisku, rozpierającego uczucia dyskomfortu
- wyciekanie lub zaleganie wydzieliny ropnej w nosie, w przypadku zapalenia zatok bez kataru (charakteryzującej się brakiem barwy lub żółtym kolorem)
- gorączka
- problemy z węchem
- obrzęk, ból, lub uczucie ucisku twarzy
- rozciągający się od zatok ból głowy (określany często przez pacjenta jako „ból zatok”)
- kaszel
- ogólne złe samopoczucie
Warto również rozgraniczyć objawy w zależności od rodzaju zapalenia zatok. I tak dla zatok sitowych charakterystyczne objawy to ból głowy, objawy zapalenia zatok czołowych to ból w okolicy czoła, a w przypadku zatok szczękowych – promieniujący, rozpierający i uciskający ból, od samej szczęki. W tym ostatnim przypadku, chorzy często skarżą się na ból zęba od zatok szczękowych.
Zapalenie zatok przynosowych u dziecka
Zapalenie zatok u dziecka i dorosłego nie różni się od siebie wiele, szczególnie w kwestii objawów. Do popularnych symptomów należy żółta lub zielona wydzielina ropna z nosa, wyższa temperatura, ból głowy. Objawy towarzyszące to problemy z gardłem, głosem, węchem.
Zapalenie zatok przynosowych u dziecka należy eliminować szczególnie szybko, uniemożliwiając rozwinięcie się choroby. Pomoże w tym bez wątpienia leczenie środkami przeciwzapalnymi i przeciwbólowymi, nawilżanie nosa oraz leczenie antybiotykiem.
We wczesnej fazie leczenia, chore zatoki przynosowe leczyć można za pomocą leków przeciwzapalnych oraz przeciwbólowych.
Leczenie zapalenia zatok przynosowych
Wielu chorych zastanawia się co stosować na zatoki – jakie leki są w tej kwestii pomocne, a w przypadku ostrego lub przewlekłego zapalenia zatok – czy możliwe jest wyleczenie. Owszem, z zapaleniem zatok można skutecznie walczyć!
We wczesnej fazie leczenia, chore zatoki przynosowe leczyć można za pomocą leków przeciwzapalnych oraz przeciwbólowych. Świetnie sprawdza się w tej roli chociażby doskonale znany, dostępny bez recepty Ibuprofen. Warto stosować w tym okresie krople do nosa, spraye i roztwory wody morskiej. Dobrym rozwiązaniem może okazać się także zakup urządzenia do samodzielnego płukania zatok, które znaleźć można w aptekach. W przypadku choroby o łagodnym przebiegu, pomocne mogą być również domowe sposoby na leczenie zapalenia zatok, takie jak chociażby inhalacje, napary ziołowe przygotowywane przez chorego we własnym zakresie.
Leczenie wirusowego zapalenia zatok polega głównie na zwalczaniu objawów choroby. Oznacza to między innymi konieczność przyjmowania leków przeciwbólowych, przeciwgorączkowych i przeciwzapalnych. Pomocne okazują się również narzędzia do irygacji zatok oraz spraye do pielęgnacji nosa, np. roztwór wody morskiej.
Antybiotyki jako narzędzie leczenia zapalenia zatok stosuje się jedynie w przypadku infekcji bakteryjnej zatok lub w trakcie choroby o wyjątkowo ostrym przebiegu. Zakłada się, że konieczność przyjmowania antybiotyku występuje wśród maksymalnie 2% chorych.
W przypadku nawracającego lub przewlekłego zapalenia zatok wykorzystuje się również inne metody leczenia, takie jak na przykład korekcja przegrody nosowej. Przewlekłe zapalenie zatok wymaga w związku z tym wizyty u laryngologa i szczegółowej diagnozy.
Kiedy skontaktować się z lekarzem?
Zapalenie zatok to w większości przypadków choroba, z którą można poradzić sobie samemu, stosując wymienione wcześniej leki. Kontakt z lekarzem zaleca się jednak w momencie, w którym:
- nastąpiło pogorszenie symptomów
- symptomy nie ustępują przez dłużej niż 10 dni
- występują zaburzenia wzroku (podwójne widzenie, ale również bóle oczu i opuchlizna powiek)
- chorobie towarzyszą inne zaburzenia, takie jak np. astma
W przypadku wystąpienia objawów, po zbadaniu chorego, lekarz pierwszego kontaktu może skierować pacjenta do otolaryngologa. Otolaryngolog to pełna nazwa specjalizacji lekarza – laryngologa. Otolaryngolog zajmuje się leczeniem chorób uszu, krtani, gardła, a także nosa i zatok. U chorych, których dotykają przewlekłe problemy z zatokami, wizyta u otolaryngologa będzie często koniecznością; pozwoli ona skutecznie określić przyczyny zapalenia zatok oraz sposoby walki z chorobą.
