Dusznica bolesna

Serce to jeden z kluczowych organów naszego ciała. Wśród chorób i schorzeń, które obejmują swoim zasięgiem serce, można wymienić między innymi chorobę wieńcową, z którą powiązana jest dusznica bolsna. Dusznica to stan, w którym naczynia dostarczające krew do serca, nie dowożą odpowiedniej ilości tlenu, co powoduje ból w klatce piersiowej i duszność. W tym artykule omówimy przyczyny, objawy, diagnostykę, sposoby leczenia i czynniki ryzyka związane z dusznicą bolesną. Zapraszamy do lektury!

Co to jest dusznica bolesna?

Dusznica bolesna, nazywana częściej obecnie dławicą piersiową, to schorzenie, które powodowane jest zwężeniem lub zablokowaniem tętnic wieńcowych, które dostarczają krew do serca. Upośledzenie przepływu wieńcowego powoduje, że serce nie może otrzymać wystarczającej ilości krwi i tlenu, co skutkuje charakterystycznymi symptomami: bólem w klatce piersiowej i dusznością.

Dusznica bolesna jest problemem przewlekłym i postępującym, co oznacza, że może się pogarszać z czasem, jeśli nie zostanie podjęte leczenie. Atak dusznicy bolesnej zazwyczaj trwa od kilku, do kilkunastu minut. Jako zespół charakterystycznych objawów, dusznica często pojawia się jako zwiastun poważnych chorób serca, które nieleczone - mogą prowadzić do śmierci.

Wyróżnia się dwie postaci dusznicy: stabilną i niestabilną. Dusznica stabilna pojawia się napadowo, zazwyczaj jako efekt wysiłku fizycznego i ustępuje samoistnie w ciągu kilkunastu minut. Dusznica niestabilna to zdecydowanie groźniejszy stan, który nie ustępuje nawet po zażyciu leków (np. rozszerzającego naczynia) i może prowadzić do niedokrwienia mięśnia sercowego.

Przyczyny i czynniki ryzyka dusznicy bolesnej

Jedną z najczęstszych przyczyn dusznicy bolesnej jest choroba niedokrwienna serca. Dusznica bolesna może mieć również inne przyczyny, związane z zaburzeniami układu krążenia, a także z czynnikami zewnętrznymi. Jednym z najważniejszych czynników ryzyka jest miażdżyca, czyli stan, w którym wewnętrzna warstwa naczyń krwionośnych jest uszkodzona, a na ścianach naczyń odkładają się złogi tłuszczu i cholesterolu. Z czasem złogi te mogą zmniejszyć przepływ krwi, co prowadzi do dusznicy bolesnej.

Innymi czynnikami ryzyka są choroby układu krążenia, takie jak nadciśnienie tętnicze czy migotanie przedsionków. Osoby z cukrzycą, otyłością i wysokim poziomem cholesterolu są również bardziej narażone na rozwój dusznicy bolesnej.

Dusznica bolesna jest problemem, który dotyka przede wszystkim osoby dojrzałe (w okolicach 40 i 50 roku życia) oraz te, które prowadzą siedzący tryb życia.

Czynniki ryzyka dusznicy bolesnej można podzielić na modyfikowalne i niemodyfikowalne. Modyfikowalne czynniki ryzyka to te, na które można wpłynąć, aby zmniejszyć ryzyko wystąpienia choroby, natomiast niemodyfikowalne to te, na które nie mamy wpływu (na przykład wiek czy czynniki genetyczne).

Sposobów zapobiegania dusznicy bolesnej jest wiele, a niektóre z nich to:

• Kontrolowanie ciśnienia krwi - kontrolowanie ciśnienia krwi jest ważne, aby zapobiec dusznicy bolesnej i innym chorobom serca. Regularne badania pozwalają wcześnie wykryć nie tylko choroby serca - ale również wiele innych problemów zdrowotnych.
• Kontrolowanie cholesterolu - kontrolowanie poziomu cholesterolu jest kluczowe dla zapobiegania dusznicy bolesnej. Wysoki poziom cholesterolu LDL (zwanego złym cholesterolem) jest jednym z głównych czynników ryzyka chorób serca. Aby obniżyć poziom cholesterolu, zaleca się ograniczenie spożycia tłuszczów nasyconych, takich jak masło, tłuste mięso i nabiał. Zamiast tego, należy wybierać tłuszcze roślinne, takie jak olej z oliwek lub olej rzepakowy. Ważne jest również spożywanie odpowiedniej ilości błonnika, który pomaga w utrzymaniu prawidłowego poziomu cholesterolu. Źródłami błonnika są owoce, warzywa, pełnoziarniste produkty zbożowe i strączkowe.
• Unikanie palenia papierosów - palenie papierosów jest jednym z głównych czynników ryzyka chorób serca, w tym dusznicy bolesnej. Palenie papierosów powoduje uszkodzenie ścian naczyń krwionośnych, co z kolei prowadzi do zmniejszenia przepływu krwi i zwiększenia ryzyka chorób serca, a także przyspiesza progresję miażdżycy. Osoby palące powinny natychmiast zrezygnować z palenia, a osoby niepalące - bezwzględnie unikać przebywania w pobliżu palaczy, ponieważ bierne wdychanie dymu z papierosów także może zwiększać ryzyko chorób serca.
• Regularna aktywność fizyczna - regularna aktywność fizyczna może pomóc w zapobieganiu dusznicy bolesnej poprzez utrzymanie zdrowej wagi i poprawę kondycji serca i układu krążenia. Zaleca się, aby dorosłe osoby codziennie wykonywały co najmniej 30 minut umiarkowanej aktywności fizycznej, takiej jak szybki marsz, jazda na rowerze lub pływanie.
• Ograniczenie spożycia alkoholu - nadmierne spożycie alkoholu jest powiązane z większym ryzykiem chorób serca, w tym dusznicy bolesnej.

Objawy dusznicy bolesnej

Dławica piersiowa to zespół objawów, które obejmują przede wszystkim ból w klatce piersiowej, opisywany często jako dławiący lub ściskający. Ból ten - którego centrum często umiejscawiane jest przez pacjentów w okolicach mostka - może również promieniować do ramion (często: do lewego barku lub lewej łopatki), szyi, żuchwy lub pleców. Inne symptomy obejmują uczucie duszności i zmęczenia, zawroty głowy, nudności i nadmierne pocenie się. Z uwagi na to objawy dusznicy mogą być mylone z objawami zawału serca.

Pacjenci często odczuwają również uczucie duszenia się, palpitacje serca, trudności w oddychaniu, zawroty głowy, a nawet nudności i wymioty. Objawy te są zwykle wywołane przez aktywność fizyczną lub emocjonalny stres i mogą ustąpić po odpoczynku. W niektórych przypadkach jednak ból w klatce piersiowej może występować nawet w czasie spoczynku, co stanowi poważny objaw dusznicy bolesnej i wymaga pilnej interwencji medycznej.

Warto wiedzieć, że dusznica bolesna w niektórych przypadkach nie daje żadnych symptomów ostrzegawczych. Dlatego też ważne jest, aby regularnie odbywać badania kontrolne - nie tylko gdy pojawią się charakterystyczne objawy tej lub innej choroby.

Dusznica a zawał serca

Zawał serca i dusznica bolesna to dwa różne schorzenia serca, chociaż mogą wywoływać podobne objawy. Zawał serca to nagły brak przepływu krwi do serca, który powoduje uszkodzenie mięśnia sercowego. Z kolei dusznica bolesna to ból w klatce piersiowej, który jest spowodowany niedostatecznym dostarczaniem tlenu do mięśnia sercowego. Chociaż dusznica niestabilna może spowodować zawał serca, dusznica w formie stabilnej nie jest bezpośrednim zagrożeniem życia i nie postrzega się jej jako stan przedzawałowy.

Oto kilka kluczowych różnic między zawałem a dusznicą bolesną:

• Przyczyna. Patomechanizm obu problemów jest bardzo podobny - zawał serca jest spowodowany blokadą w tętnicy wieńcowej, która hamuje przepływ krwi do serca. Dusznicę bolesną zwykle wywołuje zwężenie tętnic wieńcowych, które ogranicza przepływ krwi do mięśnia sercowego.
• Objawy. Podczas zawału serca charakterystycznym objawem jest przede wszystkim ostry ból w klatce piersiowej, który może promieniować do ramion, szyi lub pleców, duszność, nudności i zawroty głowy. Objawy dusznicy bolesnej zwykle są łagodniejsze, a jej napadowe ataki zazwyczaj trwają od kilku, do kilkunastu minut. Wyżej wymienione objawy są do siebie bardzo podobne, dlatego warto pamiętać o tym, by nie lekceważyć żadnych symptomów związanych z bólem w klatce piersiowej.
• Leczenie. Leczenie zawału serca zwykle wymaga natychmiastowej interwencji medycznej; w postaci angioplastyki wieńcowej lub podania leków rozpuszczających skrzeplinę. Dusznicę bolesną (szczególnie w jej stabilnej, początkowej formie) można leczyć poprzez zmianę stylu życia, odpowiednią dietę i ćwiczenia fizyczne - trzeba jednak pamiętać o tym, że stosowanie leków rozszerzających naczynia krwionośne to nieodłączny element leczenia przewlekłego zespołu wieńcowego.

Diagnostyka dusznicy bolesnej

Diagnostyka dusznicy bolesnej zaczyna się od dokładnego wywiadu medycznego i badania fizykalnego. Jest to wstęp do kolejnych badań, które wykonywane są przez lekarzy specjalistów po kontakcie z lekarzem pierwszego kontaktu.

Diagnozowanie dusznicy bolesnej jest procesem kompleksowym, który wymaga użycia różnych badań i testów. Istnieją różnorodne metody diagnostyczne, które są stosowane do potwierdzenia lub wykluczenia dusznicy bolesnej u pacjenta. Badanie stosowane w diagnostyce dusznicy bolesnej to na przykład:

1. Elektrokardiogram (EKG) - jest to test, który pozwala na pomiar elektrycznej aktywności serca. EKG jest często stosowany do diagnozowania dusznicy bolesnej, ponieważ może wykazać zmiany w aktywności elektrycznej serca, które są charakterystyczne dla tej dolegliwości.
2. Próba wysiłkowa - jest to test, który polega na wykonywaniu ćwiczeń fizycznych pod nadzorem lekarza, a następnie monitorowaniu aktywności serca przy użyciu EKG. Ten test pozwala na wykrycie dusznicy bolesnej - w trakcie wysiłku fizycznego serce potrzebuje większej ilości tlenu, co może prowadzić do bólu w klatce piersiowej u pacjentów z dusznicą bolesną, a także charakterystycznej aktywności mięśnia sercowego, co pozwoli ukazać badanie.
3. Test obciążenia farmakologicznego - jest to test, który polega na podaniu pacjentowi leku, który zwiększa zapotrzebowanie serca na tlen, a następnie monitorowanie aktywności serca przy użyciu EKG. Ten test jest stosowany w przypadkach, gdy pacjent nie może wykonywać ćwiczeń fizycznych z powodu choroby lub innych przeciwwskazań.
4. Koronagrafia - inaczej angiografia wieńcowa - jest to badanie, które polega na wprowadzeniu cienkiej rurki do tętnicy wieńcowej pacjenta, a następnie wprowadzeniu kontrastu, aby uzyskać obrazy tętnic wieńcowych. Ten test jest wykonywany tylko w przypadkach, gdy inne metody nie wykazują jednoznacznych wyników, ponieważ jest to badanie bardziej inwazyjne i może wiązać się z ryzykiem powikłań.

Podsumowując, diagnozowanie dusznicy bolesnej jest procesem złożonym i wymaga użycia różnych metod i testów. W przypadku podejrzenia dusznicy bolesnej ważne jest, aby pacjent jak najszybciej zgłosił się do lekarza i podjął odpowiednie kroki mające na celu potwierdzenie lub wykluczenie diagnozy.

Sposoby leczenia dusznicy bolesnej

Leczenie dławicy piersiowej zależy między innymi od jej przyczyny - chorób, które wpływają na występowanie zespołu objawów. W niektórych przypadkach zmiany stylu życia, takie jak dieta i ćwiczenia fizyczne, mogą pomóc w zmniejszeniu objawów dusznicy bolesnej - w innych, na przykład w zaawansowanej dusznicy niestabilnej, konieczne może być wdrożenie leczenia farmakologicznego.

Istnieje również szereg zabiegów i środków farmakologicznych, które mogą skutecznie rozwiązać problem dusznicy. Leczenie dusznicy bolesnej polega nie tylko łagodzeniu objawów, ale także skupia się na doprowadzeniu do całkowitej poprawy funkcjonowania serca oraz zmniejszenia ryzyka powikłań sercowych.

Wśród sposobów leczenie dusznicy można wymienić na przykład:

1. Leki przeciwpłytkowe - leki te pomagają zapobiegać tworzeniu się zakrzepów, co może pomóc w zmniejszeniu ryzyka zawału serca.
2. Leki rozszerzające naczynia krwionośne - leki te pomagają rozszerzyć naczynia krwionośne, co może doprowadzić do poprawienia przepływu krwi do mięśnia sercowego i zmniejszyć ból.
3. Leki obniżające ciśnienie krwi - osoby z dusznicą bolesną często chorują także na nadciśnienie tętnicze. Leki te pomagają kontrolować ciśnienie krwi, zmniejszając obciążenie serca i poprawiając przepływ krwi w organizmie.
4. Leki beta-adrenolityczne - inaczej beta-blokery - pozwalają obniżyć rytm serca i zmniejszyć ilość tlenu, którą serce potrzebuje do pracy. W ten sposób zmniejszają one ryzyko wystąpienia dusznicy bolesnej.
5. Angioplastyka - jest to inwazyjna metoda leczenia, polegająca na rozszerzeniu zwężonej tętnicy za pomocą cewnika wprowadzonego do naczynia. W niektórych przypadkach w miejscu rozszerzenia umieszcza się stent, który utrzymuje tętnicę w rozszerzonym stanie.
6. Operacja pomostowania aortalno-wieńcowego - znana również jako “by-passy” - jest to inwazyjna metoda leczenia, polegająca na wykorzystaniu naczynia żylnego lub tętnicy od pacjenta lub z dawcy jako pomostu do ominięcia zwężonej części tętnicy wieńcowej.

Wybór metody leczenia zależy od wielu czynników, takich jak stopień zaawansowania dolegliwości, wiek pacjenta, stan zdrowia i innych chorób współistniejących. W każdym przypadku decyzję o leczeniu powinien podjąć lekarz po dokładnym zbadaniu pacjenta i zdiagnozowaniu dusznicy bolesnej.

Atak dusznicy bolesnej - co robić i jak reagować

Atak dusznicy bolesnej może mieć różny przebieg, jednak najczęściej objawia się on gwałtownym bólem w klatce piersiowej, który może promieniować do ramion, szyi, szczęki lub pleców. Osoba dotknięta dusznicą bolesną może odczuwać ucisk, ściskanie, pieczenie w okolicach serca.

W przypadku wystąpienia ataku dusznicy bolesnej, należy natychmiast przerwać wszelkie czynności i zająć pozycję leżącą lub półsiedzącą. Osoba cierpiąca na dusznicę powinna mieć w trakcie ataku zapewniony spokój i wygodną pozycję oraz dostęp do przyjmowanych przez nią leków. Będąc świadkiem ataku dusznicy bolesnej - należy uspokoić chorego, zadbać o jego komfort i wezwać pogotowie ratunkowe, jeśli objawy nie ustępują lub nasilają się.

W czasie ataku dusznicy bolesnej ważne jest również, aby unikać wysiłku fizycznego i stresu.

Podsumowanie

Podsumowując - dusznica bolesna jest objawem schorzenia serca, które powoduje ból w klatce piersiowej i trudności w oddychaniu. Choroba ta jest spowodowana zwężeniem tętnic wieńcowych, które dostarczają krew do serca. Bez odpowiedniego leczenia, dusznica bolesna może prowadzić do poważniejszych stanów, takich jak zawał serca.

Rozpoznanie i leczenie dusznicy bolesnej jest kluczowa dla poprawy jakości życia pacjentów i zapobiegania poważniejszym chorobom serca. W terapii dusznicy wykorzystuje się wiele różnorodnych metod, takich jak chociażby leczenie farmakologiczne (inhibitory konwertazy angiotensyny, leki zmniejszające stężenie cholesterolu). Są one skuteczne nie tylko jako sposób zahamowywania rozwoju problemu, łagodzenia objawów i zmniejszeniu ryzyka powikłań, ale także metoda zwalczania bezpośrednich przyczyn dusznicy

Aby zmniejszyć ryzyko wystąpienia dusznicy bolesnej, ważne jest, aby prowadzić zdrowy styl życia, który obejmuje zdrową dietę, regularną aktywność fizyczną i unikanie palenia papierosów. Osoby z czynnikami ryzyka chorób serca powinny regularnie kontrolować swoje zdrowie, w tym poziom cholesterolu i ciśnienie krwi, oraz zasięgać porady lekarskiej w przypadku wystąpienia objawów dusznicy bolesnej.