Kłykciny kończyste

Czym są kłykciny kończyste?

Kłykciny kończyste to nienowotworowe zmiany skórne, będące efektem zakażenia wirusem brodawczaka ludzkiego (HPV). Najczęściej powodowane są przez typy HPV 6 i 11. Mogą przyjmować postać niewielkich wyrośli skórnych lub w późniejszym okresie - kalafiorowatych tworów. W zależności od typu wirusa, zmiany pojawiają się w różnych lokalizacjach. Kłykciny kończyste u mężczyzn mogą występować na trzonie prącia, żołędzi, wewnętrznej blaszce napletka, w okolicach moszny lub odbytu. Natomiast u kobiet kłykciny najczęściej pojawiają się w okolicach narządów płciowych i odbytu - w pochwie (jej zewnętrznej części), wargach sromowych i szyjce macicy. Mogą się również pojawić w krtani, na języku oraz błonie śluzowej jamy ustnej. Kłykciny inaczej nazywa się brodawkami płciowymi.

Przyczyny powstawania kłykcin kończystych

Do zakażenia dochodzi poprzez kontakt z HPV, którym można się zarazić podczas stosunku płciowego - waginalnego, oralnego lub analnego. Może on również zostać przekazany przez matkę w czasie porodu. Charakterystyczne zmiany w postaci wypukłych brodawek o kalafiorowatym kształcie powstają w wyniku intensywnego rozmnażania się zainfekowanych komórek. Warto pamiętać, że zakażenie HPV to jedna z najbardziej rozpowszechnionych chorób wenerycznych. Różne typy wirusa HPV mogą doprowadzić do rozwoju raka szyjki macicy (HPV 16, 18, 33, 35), pochwy, sromu, odbytu, prącia, krtani oraz jamy ustnej.

Objawy kłykcin kończystych

Do rozwoju zmian dochodzi zwykle w ciągu kilku miesięcy od kontaktu seksualnego z osobą zakażoną. Infekcja może przebiegać bezobjawowo, subklinicznie lub w sposób pełnoobjawowy. W przypadku tego ostatniego, jest się łatwym źródłem zakażenia dla kolejnych osób. Pełnoobjawowy przebieg jest równoznaczny z charakterystycznymi zmianami chorobowymi w postaci kłykcin.

Początkowe stadium charakteryzuje się pojawieniem niewielkich, niebolesnych, twardych w dotyku grudek. Ich powierzchnia może się również złuszczać. Można je spotkać głównie w miejscach uszkodzonych lub objętych wcześniej zapaleniem. Dzieje się tak, ponieważ obszary te są bardziej narażone na zakażenie. Zlekceważenie problemu w początkowym stadium doprowadza do powiększania się kłykcin. Z czasem ulegają one przerostowi, a ich powierzchnia zaczyna przypominać kalafior. Zmiany mogą przybrać różny kolor – od brunatnego, przez czerwony do koloru skóry. Kolejnym objawem towarzyszącym jest ból. Niektórzy pacjenci mogą skarżyć się też na świąd oraz dolegliwości związane z drażnieniem grudek np. ból w czasie stosunku seksualnego lub niewielkie krwawienie zmian.

Diagnostyka kłykcin

Jeśli zauważysz występowanie kłykcin kończystych, należy niezwłocznie skontaktować się z lekarzem. Ich rozpoznanie nie zawsze jest łatwe. W przypadku lokalizacji na szyjce macicy, w kanale odbytu lub w krtani, lekarz powinien zdecydować się na wykonanie specjalnych badań diagnostycznych - kolposkopia, kolonoskopia lub laryngoskopia.

Rozpoznanie kłykcin kończystych bywa również kłopotliwe, w przypadku pojawienia się zmian, których wygląd nie jest jednoznaczny. Miejsce ich pojawienia także może okazać się problematyczne, ponieważ trudniej je zlokalizować przy ujściu cewki moczowej czy za rowkiem zażołędnym. Z tego względu badanie kłykcin kończystych musi być wykonane przy bardzo dobrym oświetleniu.

W diagnostyce różnicowej kłykcin kończystych należy również wziąć pod uwagę możliwość zakażenia krętkiem bladym – bakterią wywołującą kiłę. Powoduje ona bowiem zmiany śluzówkowe w postaci szarobiałych, wilgotnych oraz płaskich zmian, zazwyczaj w okolicach intymnych, które zwłaszcza w początkowym stadium przypominają kłykciny płaskie. Również w przypadku zmian podejrzanych o proces nowotworowy niezbędne może okazać się wykonanie biopsji oraz badania histopatologicznego.

Kłykciny kończyste – leczenie

Dobranie odpowiedniego leczenia jest zależne od stopnia zaawansowania zmian chorobowych. Praktykuje się tu zarówno leczenie farmakologiczne, jak i chirurgiczne. Trzeba jednak pamiętać, że nawet najbardziej skuteczne leczenie ma charakter objawowy i nie przyczynia się do eliminacji wirusa.

W przypadku zmian o niskim stopniu zaawansowania kłykciny kończyste można leczyć poprzez stosowanie specjalnych maści i kremów. Bardziej zaawansowane zmiany zlokalizowane wokół odbytu wymagają natomiast zwykle leczenia zabiegowego i usuwania kłykcin. Polega ono głównie na:

• krioterapii – za pomocą ciekłego azotu zamraża się zmiany. Zabieg ten może być stosowany u wszystkich kobiet, również tych w ciąży,
• elektrokoagulacji – za pomocą prądu zmiennego o dużej częstotliwości, doprowadzamy do koagulacji i martwicy kłykcin,
• działaniu laserem CO2 – ten precyzyjny zabieg przeprowadza się w znieczuleniu miejscowym. Polega on na odparowaniu, pod wpływem promienia laserowego, chorych tkanek,
• terapii fotodynamicznej – polega na usunięciu powierzchniowej, zrogowaciałej tkanki pokrywającej kłykcinę, a następnie nałożeniu na zmianę środka fotouczulającego. Po kilku godzinach jest ona naświetlana przy pomocy specjalnej lampy. Zabieg jest bezbolesny i nie wymaga znieczulenia,
• chirurgii – duże zmiany, w szczególności w przypadku leczenia kłykcin kończystych odbytu mogą być kwalifikowane do zabiegu chirurgicznego.

Mimo, że leczenie w domu nie jest zalecane, można próbować sobie z nimi radzić samemu. Jedynym domowym sposobem leczenia nie niosącym za sobą skutków ubocznych jest stosowanie okładów z naparów z zielonej herbaty. Warto wiedzieć, że jest ona jedną z głównych substancji jednego z leków wykorzystywanych podczas terapii kłykcin kończystych. Jednak ponieważ domowe sposoby mogą bardziej zaszkodzić niż pomóc, w razie pojawienia się brodawek należy skonsultować się z lekarzem, który oceni stan skóry i powstałych zmian.

Profilaktyka kłykcin kończystych

Warto wiedzieć jak w prosty sposób można uniknąć tego schorzenia:

• do zakażenia HPV najczęściej dochodzi u osób aktywnych seksualnie. Ryzyko zakażenia wzrasta u tych, którzy często zmieniają swoich partnerów seksualnych. Należy pamiętać więc zawsze o zastosowaniu prezerwatywy, stanowiącej barierę dla patogenów przenoszonych podczas stosunku;
• przebadaj się pod kątem chorób wenerycznych;
• szczepienie przeciwko HPV: szczepionka jest odpłatna, ale zmniejsza ryzyko zachorowania na raka oraz kłykciny kończyste;
• dbaj o higienę miejsc intymnych;
• jeśli zauważysz podejrzane zmiany, jak najszybciej udaj się do lekarza,
• w przypadku kobiet raz w roku wykonuj badanie cytologiczne.

Kłykciny kończyste to często wstydliwy problem. Tymczasem długo pozostawione bez odpowiedniego leczenia mogą skutkować gorszym przebiegiem i rozwojem powikłań. Warto pamiętać także o tym, że wirusy HPV powodują nie tylko kłykciny kończyste, ale również inne schorzenia, w tym m.in. raka szyjki macicy. Dlatego konieczne jest objęcie chorego profesjonalną opieką lekarską, diagnostyka pod kątem chorób przenoszonych drogą płciową oraz szybkie wdrożenie skutecznego leczenia.