Zespół napięcia przedmiesiączkowego (PMS)

Cykl miesiączkowy, nazywany czasem cyklem menstruacyjnym lub owulacyjnym, to określenie zmian, które w ciągu każdego miesiąca, cyklicznie, zachodzą w ciele kobiety. Z cyklem bezpośrednio związany jest PMS, czyli zespół napięcia przedmiesiączkowego (z angielskiego: premenstrual syndrome). Zapoznając się z tym artykułem dowiesz się czym jest PMS, jakie objawy może wywoływać, a także jak złagodzić jego uciążliwe objawy.

Czym jest PMS?

Zespół napięcia przedmiesiączkowego (PMS) to zespół różnorodnych symptomów, które pojawiają się cyklicznie u kobiet przed rozpoczęciem miesiączki. Ich nasilenie może się różnić w zależności od osoby. Wystąpienie objawów PMS może utrudniać codzienne funkcjonowanie i prowadzi do znacznego dyskomfortu.

Cykl menstruacyjny w kontekście przebiegu PMS

PMS jest bezpośrednio związany z całością cyklu menstruacyjnego kobiety i jego fazami. Fazy cyklu miesiączkowego to:

Faza miesiączkowa
Cykl menstruacyjny rozpoczyna się od pierwszego dnia miesiączki, czyli krwawienia. Podczas tej fazy, która zazwyczaj trwa od 3 do 5 lub więcej dni, dochodzi do złuszczenia endometrium i spadku progesteronu. W tym okresie większość kobiet może odczuwać ból brzucha, niskie samopoczucie i zmęczenie.

Faza folikularna
W drugiej fazie cyklu, po zakończeniu miesiączki, następuje faza folikularna, która trwa zwykle od 7 do 21 dni. Podczas tej fazy w organizmie kobiety wzrasta produkcja hormonu folikulotropowego (FSH), który stymuluje rozwój pęcherzyków jajnikowych oraz zwiększa się również produkcja estrogenu. Kobieta może odczuwać wzrost energii i dobry nastrój.

Owulacja
Owulacja, czyli uwolnienie dojrzałego jajeczka z jajnika, następuje zwykle około 14. dnia cyklu, przy czym czas ten może się różnić u różnych kobiet. Jest to okres, w którym kobieta ma największą szansę na zajście w ciążę. W tym czasie mogą wystąpić delikatne i specyficzne bóle brzucha, zwane “bólem owulacyjnym".

Faza lutealna
Po owulacji następuje faza lutealna, która trwa zwykle od 12 do 16 dni. W fazie lutealnej kobieta może doświadczać napięcia piersi, wzdęć, zmian nastroju, podrażnienia i zmęczenia. Zespół napięcia przedmiesiączkowego pojawia się w tej fazie cyklu menstruacyjnego, by ustępować wraz z rozpoczęciem fazy miesiączkowej.

Objawy fizyczne i psychiczne PMS

Charakterystyczne dla PMS jest pojawienie się objawów nie tylko fizycznych - napięcie przedmiesiączkowe wpływa bowiem również na zdrowie psychiczne, wywołując napięcie emocjonalne i psychologiczne.

Częste objawy fizyczne PMS

Zbiór objawów fizycznych charakteryzuje się występowaniem między innymi takich symptomów, jak:

• Bóle brzucha
  Jednym z częstych objawów fizycznych PMS jest ból brzucha. Kobiety mogą odczuwać skurcze i dyskomfort w okolicy podbrzusza. Ból ten może być charakteryzowany przez pacjentkę jako łagodny lub intensywny i trwać kilka godzin lub nawet kilka dni.
• Ból głowy
  Ból głowy to kolejny powszechny objaw PMS. Niektóre kobiety doświadczają migrenowych bólów głowy, które mogą wpływać na ich zdolność do wykonywania codziennych czynności.
• Wrażliwość piersi
  W okresie PMS wiele kobiet doświadcza tkliwości piersi. Piersi mogą być bolesne i obrzmiałe, co może powodować dyskomfort podczas dotykania lub noszenia obcisłych ubrań. Bolesność i tkliwość piersi zwykle ustępuje po rozpoczęciu menstruacji.
• Wzdęcia i zaparcia
  Symptomy PMS mogą również obejmować wzdęcia brzucha i problemy z wypróżnianiem. Wiele kobiet odczuwa uczucie pełności i dyskomfortu w jamie brzusznej, a także może mieć nieregularne wypróżnienia. To zjawisko wynika z hormonalnych zmian zachodzących w organizmie przed okresem.
• Zatrzymywanie wody w organizmie
  Podnoszenie się poziomu estrogenów wpływa na zatrzymywanie się wody w ciele kobiety. Obrzęki to naturalny objaw PMS, który ustępuje z czasem, wraz z odzyskaniem równowagi hormonalnej przez organizm. Warto jednak pamiętać o tym, że obrzęki mogą być objawami wielu innych chorób - dlatego jeśli nie ustępują przez dłuższy czas, należy skonsultować ich obecność z lekarzem.

Częste objawy psychiczne PMS

W odróżnieniu od fizjologicznych objawów odczuwanych przez kobietę przed miesiączką objawy PMS w sposób istotny zakłócają jej codzienną aktywność życiową, a w szczególności mają wpływ na relacje międzyludzkie.

• Napięcie emocjonalne
  Jednym z powszechnych symptomów psychicznych PMS jest napięcie emocjonalne. Kobiety mogą być bardziej drażliwe, łatwiej płakać lub czuć się nadmiernie wrażliwe na stresujące sytuacje. Mogą również doświadczać wzmożonej nerwowości i uczucia przytłoczenia.
• Zmiany nastroju
  Zmiany nastroju to kolejny aspekt PMS, który wpływa na wiele kobiet. Często występują wahania emocjonalne, od uczucia smutku i przygnębienia do nadmiernego pobudzenia i euforii. Te zmiany nastroju mogą być trudne do kontrolowania i wpływać na relacje z innymi ludźmi.
• Depresja i lęk
  Niektóre kobiety mogą doświadczać nasilonych objawów depresji i lęku w okresie PMS. Mogą odczuwać poczucie beznadziejności, bezsenności, utraty zainteresowania życiem lub nadmiernego niepokoju. Ważne jest, aby zwrócić uwagę na te objawy i skonsultować się z lekarzem, jeśli są one trwałe i znacząco wpływają na jakość życia.
• Problemy ze snem
  Niektóre kobiety zmagają się z trudnościami ze snem w okresie PMS. Mogą mieć problemy z zasypianiem, częste budzenia się w nocy lub ogólny nieodpowiedni sen. Bez właściwego wypoczynku organizm może odczuwać większe zmęczenie i pogorszenie samopoczucia.

Wymienione wyżej objawy to jedne z najczęściej powtarzających się symptomów rozpoznawanych wśród kobiet cierpiących na PMS.

Jak radzić sobie z objawami PMS?

Pomimo tego, że zespół napięcia przedmiesiączkowego może być uciążliwy, istnieje wiele różnorodnych strategii, które mogą pomóc złagodzić objawy PMS i poprawić samopoczucie w tym okresie. Oto kilka zaleceń:

• Zdrowa dieta
  Zdrowe odżywianie ma duże znaczenie w łagodzeniu objawów PMS. Zaleca się spożywanie pełnowartościowych posiłków bogatych w witaminy i minerały. Należy unikać nadmiernego spożycia kofeiny, soli i tłuszczów nasyconych, ponieważ mogą one nasilać objawy. Warto również zwiększyć spożycie owoców, warzyw, pełnoziarnistych produktów zbożowych i białka roślinnego.

• Regularna aktywność fizyczna
  Regularna aktywność fizyczna może pomóc w łagodzeniu objawów PMS. Ćwiczenia takie jak jogging, pływanie, joga czy aerobik mogą przynieść ulgę w bólach brzucha, poprawić nastrój i zmniejszyć napięcie emocjonalne. Ważne jest znalezienie aktywności, która sprawia przyjemność i regularne jej uprawianie.

• Odpowiedni odpoczynek i relaks
  W okresie PMS ważne jest zapewnienie sobie odpowiedniego odpoczynku i relaksu. Sen przez odpowiednią, dopasowaną do indywidualnych potrzeb to dobry przykład działania, mogącego osłabić efekty PMS. Warto także znaleźć czas na inne relaksujące działania, takie jak medytacja, czytanie książki, słuchanie muzyki lub kąpiel w ciepłej kąpieli. Skupienie się na relaksie może pomóc w redukcji napięcia i stresu.

• Unikanie stresu i zmiana trybu życia
  Stres może nasilać objawy zespołu napięcia przedmiesiączkowego, dlatego ważne jest unikanie sytuacji stresujących w miarę możliwości. Warto jest znaleźć metody radzenia sobie ze stresem, takie jak techniki oddychania, mindfulness czy terapia relaksacyjna. Trzeba również zadbać o równowagę między życiem zawodowym a osobistym, aby zmniejszyć obciążenie obowiązkami i zapewnić sobie czas na odpoczynek.

Czynniki przyczyniające się do PMS

Jednym z kluczowych czynników jest zmiana poziomu hormonów, zwłaszcza estrogenów i progesteronu, w fazie cyklu menstruacyjnego.

Obniżony poziom serotoniny w organizmie, neuroprzekaźnika odpowiedzialnego za regulację nastroju, również odgrywa rolę w występowaniu objawów PMS. Stres, zmiany trybu życia i dieta mogą mieć wpływ na nasilenie objawów PMS.

Czy można leczyć PMS? Konsultacja lekarska

Jeśli objawy PMS znacznie utrudniają codzienne funkcjonowanie, warto skonsultować się z lekarzem ginekologiem. Specjalista może pomóc w diagnozie i zaproponować odpowiednie metody leczenia, które będą dostosowane do indywidualnych potrzeb.

W niektórych przypadkach, gdy objawy PMS są szczególnie nasilone i powodują znaczące zakłócenia życia codziennego, lekarz może zalecić terapię farmakologiczną. W przypadku bólu brzucha, bólów głowy lub innych dolegliwości bólowych związanych z PMS, można zastosować leki takie jak ibuprofen czy paracetamol, o działaniu przeciwbólowym i rozkurczowym. Ich przyjmowanie należy skonsultować ze specjalistą, który pomoże dobrać odpowiednie środki i dawki.

Niektóre kobiety mogą korzystać z leków hormonalnych, takich jak doustne środki antykoncepcyjne, które mogą pomóc w regulacji hormonalnej i złagodzeniu objawów PMS.
Coraz częściej o leczeniu PMS wspomina się również w kontekście zdrowia psychicznego. W przypadku wyjątkowo ciężkich postaci PMS do leczenia farmakologicznego włączyć można leki przeciwdepresyjne, czyli selektywne inhibitory wychwytu zwrotnego serotoniny. Duże wsparcie w takiej sytuacji może zapewnić także psychoterapeuta.

Przed podjęciem leczenia należy pamiętać o tym, by skonsultować się ze specjalistą, który dobierze odpowiednią terapię, uwzględniając indywidualne potrzeby i historię choroby.
Naturalne metody i podejścia alternatywne

Oprócz terapii konwencjonalnej istnieją również naturalne metody i podejścia alternatywne, które mogą pomóc w złagodzeniu objawów PMS. Niektóre ziołowe suplementy diety, takie jak wyciągi z kozieradki czy dziurawca, mogą mieć działanie przeciwbólowe i rozkurczowe.
W medycynie naturalnej istnieje również wiele terapii, takich jak akupunktura czy aromaterapia, które mogą przynieść ulgę w przypadku objawów PMS. Ważne jest jednak skonsultowanie się ze specjalistą przed rozpoczęciem jakiejkolwiek terapii alternatywnej.

PMS czy ciąża?

Odróżnienie objawów zespołu napięcia przedmiesiączkowego (PMS) od objawów ciąży może być w niektórych przypadkach trudne, ponieważ część z symptomów może się na siebie nakładać. Jednak istnieją pewne różnice, które mogą pomóc w rozpoznaniu obu stanów. Oto kilka czynników, które mogą pomóc odróżnić PMS od ciąży:

1. Termin wystąpienia objawów. Objawy PMS zwykle pojawiają się kilka dni do tygodnia przed spodziewanym okresem menstruacyjnym i ustępują po jego wystąpieniu. Natomiast objawy ciąży mogą wystąpić od 1 do 2 tygodni po zapłodnieniu.
2. Brak miesiączki. Jeśli wystąpi opóźnienie miesiączki, istnieje większe prawdopodobieństwo, że jest to spowodowane ciążą, zwłaszcza jeśli kobieta ma regularny cykl menstruacyjny. W przypadku PMS, miesiączka występuje zgodnie z oczekiwaniami.
3. Charakterystyczne objawy ciąży. Oprócz braku miesiączki, objawami ciąży mogą być: uczucie zmęczenia, nudności i wymioty (szczególnie rano), wrażliwość piersi, częstsze oddawanie moczu, zmiany nastroju, wzrost wrażliwości na zapachy oraz łagodne krwawienia implantacyjne.
4. Objawy PMS. Objawy PMS mogą obejmować: ból i napięcie piersi, bóle głowy, wzdęcia, zmiany nastroju, zmęczenie, zmiany apetytu, bóle mięśni i stawów, trudności z koncentracją. W przypadku ciąży, niektóre z tych objawów mogą występować, ale mogą być bardziej nasilone lub mogą towarzyszyć im inne charakterystyczne symptomy ciąży, na które należy zwrócić uwagę.

Najpewniejszym sposobem potwierdzenia ciąży jest wykonanie testu ciążowego lub skonsultowanie się z lekarzem, który może przeprowadzić odpowiednie badania i potwierdzić lub wykluczyć ciążę.

Ważne jest, aby pamiętać, że każde ciało jest inne, a objawy mogą się różnić u różnych kobiet. Jeśli masz wątpliwości lub niepokojące objawy, zawsze warto skonsultować się z lekarzem.

Podsumowanie

PMS jest powszechnym zjawiskiem, które dotyka wielu kobiet na całym świecie, w różnym wieku, na różnym etapie życia. Symptomy fizyczne i psychiczne związane z zespołem stresu przedmiesiączkowego mogą znacząco wpływać na codzienne funkcjonowanie. Warto jednak pamiętać, że Istnieje wiele sposobów, zarówno konwencjonalnych, jak i naturalnych, które mogą pomóc złagodzić jego objawy.

Jeśli objawy PMS są szczególnie uciążliwe i wpływają na jakość życia, utrudniając normalne funkcjonowanie, zgłoś się do lekarza ginekologa, który może zaproponować odpowiednie metody leczenia. Niezależnie od tego, jakie metody wybierzesz, ważne jest dbanie o swoje zdrowie psychiczne i fizyczne.