Rzeżączka

Nie da się ukryć, że pacjenci nie o wszystkich swoich problemach lubią mówić wprost. Wstyd, stygmatyzacja społeczna i wiele innych czynników powoduje, że w przypadku niektórych dolegliwości chorzy zgłaszają się do lekarza późno, pozwalając problemom zdrowotnym na swobodny rozwój. Do chorób często określanych jako “wstydliwe” zaliczyć można choroby weneryczne, takie jak na przykład rzeżączka. Czym jest rzeżączka, skąd się bierze, jakie są jej objawy i sposoby leczenia?

Rzeżączka - co to takiego?

Rzeżączka to choroba, za wywoływanie której odpowiedzialna jest bakteria Neisseria gonorrhoeae. Jest jedną z najczęściej występujących chorób wenerycznych. Zazwyczaj przenoszona drogą płciową, może dotykać swoim działaniem zarówno kobiet/osób z macicami, jak i mężczyzn, będąc przypadłością w szczególności rozpowszechnioną wśród osób aktywnych seksualnie.

Rzeżączka jest jedną z wielu chorób przenoszonych drogą płciową. Inne powszechnie występujące choroby to kiła, opryszczka narządów płciowych, wirusowe zapalenie wątroby typu B i C oraz zakażenie wirusem HIV. Ważne jest, aby być świadomym ryzyka zakażeń i regularnie wykonywać badania kontrolne w celu wczesnego wykrycia i leczenia tych chorób.

Rzeżączka - przyczyny zakażenia

Rzeżączka to choroba weneryczna, przenoszona głównie poprzez stosunek seksualny z nosicielem dwoinki rzeżączki. Dlatego ważne jest stosowanie środków ochrony, takich jak prezerwatywy, aby zminimalizować ryzyko zarażenia. Co ważne, ryzyko zakażenia występuje nie tylko w przypadku stosunku waginalnego - patogen wywołujący rzeżączkę może obejmować zasięgiem swojego działania także gardło, cewkę moczową czy odbyt.

Warto wiedzieć, że noworodki mogą być zakażone rzeżączką podczas porodu, jeśli matka również jest zakażona dwoinkami rzeżączki. Zakażenie może prowadzić do poważnych powikłań, dlatego ważne jest, aby kobiety w ciąży poddawały się badaniom przesiewowym oraz odpowiedniemu leczeniu w przypadku rozpoznania rzeżączki. W przypadku zakażenia rzeżączką noworodki otrzymują profilaktyczne leczenie antybiotykowe, aby zapobiec powikłaniom, takim jak na przykład rzeżączkowe zapalenie spojówek.

Rzeżączkowe zapalenie spojówek to infekcyjne schorzenie oka wywołane przez bakterie Neisseria gonorrhoeae, najczęściej przeniesioną na noworodka z dróg rodnych matki chorej na rzeżączkę. Choroba objawia się zaczerwienieniem spojówek, nasilonym łzawieniem, uczuciem pieczenia i swędzenia, a także ropną wydzielinę. Zapalenie spojówek tego rodzaju należy współcześnie do problemów rzadkich, leczonych azotanem srebra lub specjalistyczną maścią.

Do najrzadszych przyczyn zakażenia chorobą należą sposoby pozapłciowe, czyli takie, które nie są przekazywane drogą płciową. W tym przypadku brakuje jednak pewnych źródeł badawczych, by móc z pełnym prawdopodobieństwem ocenić ryzyko zakażenia rzeżączką przez na przykład niezdezynfekowany sprzęt sanitarny.

Rzeżączka - objawy

Rzeżączka może dotyczyć różnych narządów i układów w ciele człowieka. Typowe objawy rzeżączki obejmują:

• Pieczenie lub ból podczas oddawania moczu
• Wyciek ropnej wydzieliny z cewki moczowej u mężczyzn lub wyciek ropnej wydzieliny z pochwy u kobiet/osób z macicami
• Zaczerwienienie i obrzęk cewki moczowej lub szyjki macicy i zapalenie narządów miednicy mniejszej u kobiet/osób z macicami

W niektórych przypadkach infekcja rzeżączkowa może być bezobjawowa, szczególnie u kobiet/osób z macicami - objawy mogą pojawić się wraz z rozwojem choroby, jednak nie zawsze jest to pewnik. Dlatego ważne jest regularne badanie lekarskie i testowanie w kierunku tej choroby.

Przebieg rzeżączki

Przebieg rzeżączki może różnić się w zależności od płci chorego.

a) Przebieg rzeżączki u mężczyzn
Rzeżączka u mężczyzn przebiega często bardziej intensywnie niż w przypadku kobiet i osób z macicami, i objawiać się silniejszymi dolegliwościami. Jeśli nie zostanie odpowiednio zdiagnozowana i leczona, infekcja może rozprzestrzeniać się na inne narządy, takie jak prostata i najądrza, co może prowadzić do powikłań i trudności w płodzeniu potomstwa. Co do zasady - niepowikłana rzeżączka u mężczyzn przebiega najczęściej jako rzeżączkowe zapalenie cewki moczowej.

b) Przebieg rzeżączki u kobiet/osób z macicami
Rzeżączka u kobiet/osób z macicami jest często trudniejsza do zdiagnozowania, ponieważ objawy mogą być mniej widoczne. Jednak nieleczona infekcja może prowadzić do poważnych powikłań, takich jak zapalenie jajowodów, zapalenie jajników czy niepłodność. Dlatego ważne jest, aby regularnie poddawać się badaniom i testom w kierunku rzeżączki.

Poza narządami płciowymi rzeżączka może przyjąć kilka różnych form, takie jak omawiane wcześniej rzeżączkowe zapalenie spojówek, pojawiające się niezwykle rzadko w przypadku osób dorosłych.

Rzeżączkowe zapalenie gardła to z kolei infekcyjne schorzenie gardła wywołane przez bakterie Neisseria gonorrhoeae. Objawia się bólem gardła, trudnościami w połykaniu, zaczerwienieniem i obrzękiem błony śluzowej gardła oraz ropnym wydzielaniem. Choroba przenosi się głównie drogą płciową poprzez kontakt oralny z zakażoną osobą. Diagnostyka opiera się na badaniu fizykalnym gardła oraz pobraniu wymazu do badań laboratoryjnych. Leczenie polega na podawaniu odpowiednich antybiotyków doustnie lub w postaci zastrzyków. Ważne jest również unikanie kontaktu z innymi osobami zakażonymi oraz higiena osobista w celu zapobieżenia rozprzestrzenianiu się infekcji.

Wyróżnia się także rzeżączkowe zapalenie odbytu. Jest to infekcja wywołana przez bakterie Neisseria gonorrhoeae, która dotyczy okolicy odbytu. Objawia się bólem, pieczeniem, świądem oraz ropnym wydzielaniem z okolicy odbytu. Choroba jest przenoszona drogą płciową, zwłaszcza podczas kontaktu analnego z osobą zakażoną. Diagnostyka opiera się na badaniu okolicy odbytu oraz pobraniu wymazu do badań laboratoryjnych. Leczenie rzeżączkowego zapalenia odbytu polega na podawaniu odpowiednich antybiotyków doustnie lub w postaci zastrzyków. Podobnie jak w przypadku innych rodzajów rzeżączki - kluczowe jest również leczenie osób, z którymi chory mógł mieć kontakt seksualny.

Rzeżączka – powikłania

Nieleczona rzeżączka może prowadzić do różnych powikłań zarówno u mężczyzn, kobiet, jak i osób z macicami. W przypadku mężczyzn może to obejmować zapalenie najądrzy, zapalenie prostaty oraz zapalenie cewki moczowej. U kobiet i osób z macicami, powikłania mogą obejmować zapalenie jajowodów i zapalenie jajników. Istnieje również ryzyko przeniesienia infekcji na noworodka podczas porodu. Zarówno w przypadku kobiet, osób z macicami i mężczyzn - nieleczona rzeżączka może prowadzić do bezpłodności.

Diagnostyka rzeżączki

Diagnostyka rzeżączki polega na pobraniu próbki wydzieliny z narządów zakażonych i przeprowadzeniu testów laboratoryjnych. Najczęściej stosowaną metodą jest wymaz z pochwy lub cewki moczowej, który pozwala na wykrycie materiału genetycznego bakterii Neisseria gonorrhoeae.

Rozpoznanie choroby ułatwi też antybiogram oraz analiza genetyczna PCR.
Ważne jest, aby skonsultować się z lekarzem i przeprowadzić odpowiednie badania, jeśli istnieje podejrzenie zakażenia rzeżączką - umożliwi to szybkie rozpoczęcie leczenia.

Rzeżączka - leczenie

Leczenie rzeżączki polega na antybiotykoterapii dostosowanej do indywidualnych potrzeb chorego. W zależności od kraju i regionu, wybór antybiotyku może się różnić ze względu na oporność bakterii na niektóre leki. Ważne jest, aby leczenie było przeprowadzane pod ścisłą kontrolą lekarza, a pacjent powinien stosować się do zaleceń dotyczących dawkowania i czasu trwania terapii.

Skuteczne leczenie osób chorych na rzeżączkę zakłada także leczenie osób partnerskich, u których stwierdzono chorobę. Ważne jest, aby wszystkie osoby, które miały kontakt seksualny z zakażoną osobą, również przeszły leczenie, nawet jeśli nie wykazują objawów. Regularne testy i badania kontrolne są niezbędne, aby monitorować skuteczność leczenia i wykluczyć ponowne zakażenie.

Profilaktyka

Rzeżączka jest jedną z najczęstszych chorób wenerycznych - mimo to istnieją sposoby, by zapobiec zakażeniu. Aby zapobiec zakażeniu rzeżączką, należy przestrzegać pewnych środków ostrożności. Oto kilka zaleceń dotyczących profilaktyki:

• Unikaj przypadkowych kontaktów seksualnych i utrzymuj monogamiczne związki.
• Stosuj prezerwatywy podczas każdego aktu seksualnego.
• Regularnie wykonuj badania kontrolne i testy w kierunku chorób przenoszonych drogą płciową.
• Jeśli masz nową osobę partnerską, wykonaj testy na obecność infekcji przed rozpoczęciem stosunków.

Podsumowanie
Rzeżączka jest poważną chorobą przenoszoną drogą płciową, która może prowadzić do poważnych powikłań, jeśli nie zostanie odpowiednio leczona. Wczesne rozpoznanie, odpowiednie leczenie antybiotykami i profilaktyka są kluczowe dla zapobiegania rozprzestrzenianiu się infekcji. Pamiętaj o regularnych badaniach kontrolnych i rozmowie z lekarzem na temat ryzyka zakażenia. Zapewnienie sobie i swojej osobie partnerskiej bezpiecznych praktyk seksualnych jest kluczowe dla utrzymania zdrowia seksualnego.