Migotanie przedsionków (arytmia)

Serce to jeden z najważniejszych organów w ciele człowieka. Mięsień ten, należący do układu naczyniowego, odpowiada za tak zwany krwioobieg mały i krwioobieg duży; jego praca pozwala pompować krew do całego organizmu. Właśnie dlatego każda choroba czy wada serca powinna być traktowana poważnie. Wyjątkiem od tej zasady z całą pewnością nie jest migotanie przedsionków, które nieleczone - może doprowadzić nawet do śmierci chorego.

Serce - budowa i funkcje

Serce to narząd zbudowany z tkanki mięśniowej, składający się z czterech jam. Dwie z nich to przedsionki, a dwie - komory. Przedsionki dzieli przegroda międzyprzedsionkowa, natomiast między komorami znaleźć można przegrodę międzykomorową.

W budowie serca wyróżnia się również warstwy (wsierdzie, śródsierdzie i nasierdzie) oraz powierzchnie (mostkowo-żebrową, płucną i tylno-dolną).

Ujścia serca bezpośrednio wiążą się z jego funkcją - do prawego przedsionka spływa krew odtlenowana z całego organizmu, za pośrednictwem żył głównych (dwie żyły główne to żyła górna i dolna). Do serca spływa także krew z krążenia wieńcowego, czyli krew żylna. Do lewego przedsionka dopływa natomiast krew utlenowana (z płuc, przez cztery żyły płucne). Prawa komora serca odpowiada za pompowanie krwi do pnia płucnego, a lewa - do aorty.

Zastawki, które również znajdują się w sercu, odgrywają niezwykle ważną rolę - odpowiadają one za zapobieganie cofaniu się krwi. Praca serca, która pozwala organizmowi funkcjonować w odpowiedni sposób, uzależniona jest od prawidłowego funkcjonowania zastawek.

Migotanie przedsionków - co to takiego?

Tętno - czyli inaczej puls - to częstotliwość uderzeń serca. Jego pomiar pozwala stwierdzić, czy wartości bicia serca znajdują się w normie, czy poza nią wykraczają. Normy te zależne są od wielu czynników, takich jak wiek czy płeć. Na przykład prawidłowy rytm pracy serca to od 60 do 100 uderzeń na minutę; u osoby dorosłej to około 70 uderzeń, prawidłowy puls u osoby starszej to natomiast około 80 uderzeń.

Z rytmem pracy serca łączy się wiele przypadłości - między innymi częstoskurcz czy bradykardia. Najczęściej występującym zaburzeniem rytmu serca jest jednak migotanie przedsionków.

Skurcze przedsionków i komór serca następują w zdrowo pracującym narządzie pod wpływem impulsów elektrycznych, które powstają w węźle zatokowym.

Węzeł zatokowy to element układu przewodzącego serca. Tworzą go specyficzne komórki, które rytmicznie pobudzają się do pracy w sposób samodzielny, działając jak naturalny rozrusznik serca, rozsyłając impulsy elektryczne do całego mięśnia sercowego w sposób miarowy i uporządkowany.

Inaczej sprawy mają się w przypadku migotania przedsionków, czyli jednej z najczęstszych arytmii. Ta choroba powoduje to, że przedsionki nie kurczą się prawidłowo. Zamiast tego niesynchronicznie drgają i migoczą, co prowadzi do losowego pobudzania komór i chaotycznych skurczy serca.

Przyczyny migotania przedsionków - skąd bierze się ta arytmia?

Przyczyn migotania przedsionków doszukiwać można się w kilku różnych kwestiach zdrowotnych. Statystyki sugerują, że migotanie przedsionków dotyka około 2% populacji całego świata, występując częściej u mężczyzn w podeszłym wieku. Dlatego właśnie wiek i płeć można uznać za specyficzne rodzaje czynników ryzyka wystąpienia choroby. Wśród nich wyróżnia się też predyspozycje genetyczne - migotanie przedsionków częściej pojawia się u osób pochodzących z rodziny o skłonności do arytmii w poprzednich pokoleniach.

Istnieje także szereg modyfikowalnych czynników ryzyka wystąpienia migotania przedsionków, na które można wpłynąć w ramach działań profilaktycznych, które mogą uchronić przed pojawieniem się choroby. Mowa tutaj na przykład o otyłości, paleniu papierosów, piciu alkoholu.

Bardzo często przyczyną migotania przedsionków są przebyte wcześniej - lub trwające - choroby, w tym (w szczególności) choroby serca i choroby układu krążenia. Zaliczyć można do nich między innymi:

• niewydolność serca
• zapalenie płuc
• nadciśnienie tętnicze
• choroby zastawek
• choroby nerek
• cukrzyca

Na szczególną uwagę, w kontekście czynników ryzyka, zasługuje nadciśnienie tętnicze. Zwiększa ono znacząco ryzyko migotania przedsionków, stanowiąc często zapowiedź tej arytmii. Właśnie dlatego szybkie rozpoznanie i leczenie nadciśnienia tętniczego jest tak ważne.

Umów się na badanie w przychodni Jutro Medical już dziś.

Rodzaje migotania przedsionków

Istnieje kilka rodzajów tej arytmii, które różnią się między sobą. Podstawowy podział dzieli arytmię na migotanie objawowe i bezobjawowe; nie u wszystkich chorych z migotaniem pojawiają się wyraźne symptomy, czasem arytmię udaje się wykryć dopiero podczas badania EKG.

Migotanie przedsionków występuje w następujących rodzajach:

• napadowe migotanie przedsionków - napadową arytmię charakteryzuje nagłe pojawienie się objawów, które trwają krócej niż siedem dni (najczęściej krócej niż dwa); ustępuje samoistnie lub w wyniku leczenia (na przykład kardiowersją)
• przetrwałe migotanie przedsionków - trwające ponad tydzień, nieustępujące samoistnie, a dopiero w wyniku leczenia
• utrwalone migotanie przedsionków - mowa o nim w przypadku ustalenia przez chorego i lekarza daremności przywracania prawidłowego rytmu serca. W takich przypadkach niezwykle ważne jest zapobieganie ewentualnym powikłaniom migotania.

Objawy migotania przedsionków

U wielu osób z migotaniem przedsionków objawy nie są odczuwalne; nieujawnione symptomy pozwalają wykryć dopiero badania, takie jak EKG. U innych pacjentów objawy są jednak wyraźnie widoczne i należą do nich na przykład:

• duszności, problemy ze złapaniem tchu, skrócony oddech, kaszel
• kołatanie serca
• męczliwość; uczucie zmęczenia przy stosunkowo niewielkim wysiłku
• potliwość
• zawroty głowy
• ból w okolicach serca
• ucisk w klatce piersiowej
• omdlenia

Z uwagi na to, że u części pacjentów objawy kołatania nie zostają rozpoznane, do wykrycia choroby dochodzi najczęściej przypadkiem lub w chwili, gdy zdążyło dojść do pojawienia się przykrych i nierzadko groźnych powikłań.

Powikłania migotania przedsionków

Migotanie przedsionków to poważna przypadłość, której ryzyko wzrasta wraz z wiekiem.zęsto rozwija się niezauważona. Wszystko to, w połączeniu z powikłaniami, do których może prowadzić, czyni z migotania przedsionków potencjalnie śmiertelną chorobę.

Diagnostyka migotania przedsionków

Rozpoznanie objawowej arytmii odbywa się na podstawie wywiadu i badania fizykalnego. Lekarz sprawdza na przykład tętno pacjenta, wykonując również odsłuch pracy serca. Jeśli istnieje podejrzenie migotania przedsionków, zostają zlecone kolejne badania - a konkretnie elektrokardiografia. EKG pozwala potwierdzić diagnozę. Alternatywą jest badanie holterowskie, elektrograficzna próba wysiłkowa, echokardiografia i inne.

Po stwierdzeniu arytmii - lekarz może rozpocząć leczenie pacjenta, posiłkując się kilkoma dostępnymi metodami.

Leczenie migotania przedsionków - leki, kardiowersja, ablacja

Istnieje wiele możliwości leczenia pacjenta, który choruje na tę arytmię. Dobór odpowiedniej zależy od indywidualnej sytuacji chorego - etapu rozwoju migotania przedsionków, ewentualnych chorób towarzyszących czy powstałych powikłań.

Ważnym elementem terapii jest leczenie przeciwkrzepliwe; powstrzymanie powstawania zakrzepów - niebezpiecznych skrzeplin, które mogą prowadzić do udaru mózgu. Pomocne są w tym zakresie leki potocznie zwane “rozrzedzającymi krew”.

Leczenie farmakologiczne zakłada także stosowanie leków, które pozwalają rozwiązać problem szybkich i nieregularnych skurczów przedsionków, zwalniając rytm bicia serca. Dzięki temu praca przedsionków ulega wyregulowaniu.

Przywracanie prawidłowego rytmu serca (rytm zatokowy) umożliwia także wspomniana wcześniej procedura medyczna - kardiowersja. Kardiowersja występuje w dwóch rodzajach; kardiowersji farmakologicznej, wykorzystującej leki, oraz kardiowersji elektrycznej. Kardiowersja w wersji elektrycznej to zabieg wykonywany w asyście anestezjologa w znieczuleniu ogólnym. Polega na umieszczeniu na klatce piersiowej pacjenta dwóch elektrod, które generują impulsy elektryczne zgodne z zapisem EKG, pozwalając nawet 9 pacjentom na 10 osiągnąć zamierzone rezultaty - to jest przywrócić zatokowy rytm bicia serca.

Arytmia, nawet po wykonanym zabiegu kardiowersji - miewa tendencję nawrotową. Także w takim przypadku, by zapobiec podobnemu rozwojowi sytuacji, stosuje się odpowiednie leki.

W niektórych przypadkach stan pacjenta wymaga leczenia inwazyjnego. Leczenie inwazyjne nazywa się również ablacją. Ablacja to zabieg, który ma na celu wyniszczenie samej przyczyny migotania przedsionków. Nie wymaga on jednak długiej hospitalizacji - jeśli nie pojawią się powikłania, pacjent drugiego dnia po zabiegu może opuścić szpital. Ablację wykonuje się bez konieczności podawania znieczulenia ogólnego, jednak wykorzystuje się w niej środki przeciwbólowe, które pomagają pacjentom lepiej znosić procedurę. Ablacja polega na zniszczeniu lub wyizolowaniu tych tkanek serca, które wywołują arytmię; powoduje ona powstanie zbliznowaceń, przez które nie mogą przechodzić impulsy elektryczne, które doprowadzały do migotania przedsionków. W zabiegu wykorzystywane są różnorodne elektrody, które dobiera się na podstawie indywidualnych potrzeb pacjenta.

Wszystkie choroby czy wady serca to przypadłości, które nieleczone - często mogą prowadzić do poważnych powikłań. Właśnie z uwagi na to pamiętać należy nie tylko o profilaktyce, ale również o częstym wykonywaniu badań kontrolnych, które pomogą w porę rozpoznać nawet te przypadłości, które nie charakteryzują się wyraźnymi objawami. Jeśli podejrzewasz u siebie arytmię lub inną chorobę serca - nie czekaj, zgłoś się do lekarza POZ!