Przewlekła obturacyjna choroba płuc (POChP)

POChP to niewiele mówiący skrót, który z całą pewnością nie dla każdego będzie rozpoznawalny i zrozumiały. Warto jednak wiedzieć, że oznacza on przewlekłą obturacyjną chorobę płuc - dość często występującą jednostkę chorobową, która często pojawia się na przykład po przebytym wcześniej zapaleniu płuc. Skąd bierze się przewlekła obturacyjna choroba płuc, jak ja rozpoznać i leczyć? To pytania, na które odpowiadamy poniżej!

POChP - czym jest przewlekła obturacyjna choroba płuc

POChP to powszechna i nieuleczalna choroba płuc, na którą chorują na całym świecie osoby każdej płci i w różnym wieku; choroba dotyka tak kobiet, jak i mężczyzn, zarówno osób starszych - jak i młodszych. Nazwa choroby powstała ponad 40 lat temu, kiedy zaproponowano ujednolicona nazwę dla zespołu problemów oddechowych objawiających się kaszlem i dusznością. Rozpoznanie rozedmy, która wpisuje się w zakres schorzeń powiązanych z POChP miało miejsce zdecydowanie wcześniej, jeszcze w XVII wieku. Dlatego z powodzeniem założyć można, że przewlekła obturacyjna choroba płuc nie należy do nowych dolegliwości zdrowotnych.

U pacjentów, którzy cierpią na POChP, zauważa się utrudniony przepływ powietrza przez dolne drogi oddechowe. Stan chorych ulega pogorszeniu, jeśli nie zastosuje się odpowiedniego leczenia. Uszkodzenie płuc prowadzi do pogorszenia wymiany gazowej najmniejszych drogach oddechowych, a to z kolei do niedotlenienia organizmu.. Kilka różnych procesów powoduje zwężenie dróg oddechowych, które wiąże się z możliwością uszkodzenia płuc lub całkowitego zablokowania dróg oddechowych.

Przewlekła obturacyjna choroba płuc to często występujący problem zdrowotny, na który w Polsce cierpi nawet około 2 milionów osób. Dane WHO z roku 2019 wskazują na to, że w skali świata w ciągu roku z powodu przewlekłej obturacyjnej choroby płuc umiera około 3 miliony ludzi, co czyni z problemu zdrowotnego trzecią najczęstszą przyczynę zgonów.

Biorąc pod uwagę to, że za powstawanie POChP odpowiadają czynniki środowiskowe (palenie tytoniu, zła jakość powietrza) - stanowi ona jedną z najpoważniejszych chorób cywilizacyjnych. Choroby cywilizacyjne to grupa dolegliwości, których występowanie ma bezpośredni związek z postępem technologicznym, urbanizacją, złym stylem życia i degradacją środowiska. Z uwagi na to uważa się, że częstość występowania POChP - będzie rokrocznie rosnąć.

Przyczyny POChP - skąd bierze się choroba?

Przyczyny POChP to głównie czynniki zewnętrzne, powiązane głównie z niezdrowym trybem życia, paleniem tytoniu itp. Mimo to wyróżnia się także inne powody powstawania choroby. Źródeł POChP należy szukać w:

• Paleniu papierosów - palenie tytoniu i innych używek wpływa na płuca, wywołując nie tylko POChP, ale również inne choroby płuc, takie jak na przykład nowotwór. Pamiętać należy, że dym tytoniowy stanowi ryzyko również dla tak zwanych palaczy biernych, a więc osób, które przebywają w towarzystwie palących. Dym tytoniowy lub inne czynniki środowiskowe wpływają szkodliwie na błonę śluzową, co powoduje zwiększenie wydzielania śluzu i pojawienie się komórek zapalnych, które uszkadzają płuca i niszczą ich miąższ, trwale zmniejszając objętość oskrzeli i oskrzelików.
• Przyczynach genetycznych - niektórzy chorzy posiadają genetyczne predyspozycje, które zwiększają ryzyko zachorowania na choroby oddechowe. W przypadku POChP zauważa się na przykład wpływ defektu wytwarzania a1-antytrypsyny na występowanie choroby. Przyczyny genetyczne bardzo rzadko bywają przyczyną POChP.
• Złych warunkach pracy - duży wpływ na powstawanie choroby mają pyły organiczne i nieorganiczne, gazy i szkodliwe opary. Za przykład mogą posłużyć pyły bawełniane, które wywołują POChP. O ile w większości krajów dobrze rozwiniętych regulacje dyktują konieczność przestrzegania BHP, o tyle w krajach słabo rozwiniętych, gdzie umieralność na POChP jest najwyższa - podobne ograniczenia często nie istnieją.
• Infekcjach - choroby wirusowe i bakteryjne mają wpływ na ryzyko pojawienia się przewlekłej obturacyjnej choroby płuc u chorego.

Unikanie wyżej wymienionych czynników wewnętrznych - to najważniejszy element profilaktyki POChP, która pozwala uchronić się przed chorobą.

Objawy POChP

Dużym problemem związanym z POChP jest rozpoznawalność objawów choroby. Szczególnie na początkowym etapie choroby, kiedy najłatwiej zatrzymać jej rozwój, symptomy często są ignorowane przez chorego, który może mylić je z alergiami lub przeziębieniem.

Przebieg i rozwój choroby zależny jest od wielu czynników, ale w ukryciu - choroba jest w stanie rozwijać się przez lata, prowadząc do - na przykład - zmian w miąższu płuca i innych uszkodzeń układu oddechowego.

Jeśli jednak objawy występują, najczęściej należą do nich:

• uporczywy kaszel
• odkrztuszanie śluzu, szczególnie o poranku
• ucisk i ból w klatce piersiowej
• duszności
• poczucie zmęczenie, osłabienie po wysiłku fizycznym
• charakterystyczny, świszczący oddech

Rozpoznanie POChP

POChP jest chorobą, którą rozpoznaje się - we wczesnym jej stadium - na podstawie charakterystycznych objawów. Nie zawsze jest to łatwe, trzeba bowiem pamiętać o tym, że typowe objawy dolegliwości można łatwo pomylić z symptomami innych chorób płuc.

Ostateczne potwierdzenie diagnozy POChP umożliwia spirometria.

Badanie spirometryczne to bardzo ważne i często wykonywane badanie, które wykorzystuje się właśnie w diagnostyce chorób płucnych. Spirometria to nieinwazyjne i proste badanie, jednak trzeba pamiętać o tym, by przygotować się do niego w odpowiedni sposób. Przed badaniem należy odstawić wszystkie używki (alkohol, papierosy), nie jeść obfitych posiłków, nie podejmować się wysiłku fizycznego, założyć na siebie ubranie, które pozwoli na swobodne oddychanie.

Samo badanie polega na wykonywaniu zaleconych przez lekarza ćwiczeń oddechowych. Pacjent, wyposażony w specjalny aparat, którego ustnik obejmuje się wargami, oddycha na różne sposoby - na początku miarowo i spokojnie, następnie szybko wdychając i wydychając powietrze.

Spirometria bada nasiloną objętość oddechową płuc, pojemność życiową, przepływ powietrza w drobnych oskrzelach, szczytowy przepływ wydechowy i inne. Biorąc pod uwagę te parametry - lekarz jest w stanie doprecyzować diagnozę chorego i przystąpić do leczenia POChP.

Jak leczyć POChP?

Leczenie choroby zależy od stopnia rozwoju POChP i indywidualnej sytuacji chorego - trzeba jednak wiedzieć, że istnieje wiele metod leczenia przypadłości, a jej uważne kontrolowanie pod okiem specjalisty - umożliwia normalne codzienne funkcjonowanie.

We wczesnym stadium rozwoju - najczęściej stawia się na farmakologiczne leczenie POChP. Jakie leki stosuje się w walce z chorobą? Przede wszystkim szeroki wachlarz leków rozszerzających oskrzela, ale również inhibitory fosfodiesterazy i wziewne glikokortykosteroidy. POChP to przypadłość nie tylko przewlekła, ale również postępująca, dlatego w przypadku leczenia farmakologicznego - należy dokładnie stosować się do przepisanych przez specjalistę dawek leków, nie zwiększając ich, ani nie zmniejszając bez ustalenia takiej strategii z lekarzem.

W leczeniu cięższych przypadków stosuje się także tlenoterapię. Tlenoterapia, która zyskała szczególną popularność w trakcie pandemii COVID-19, to forma terapii, którą z powodzeniem można wykonywać w domu, za pomocą koncentratora tlenu. Choremu podawany jest tlen w większym stężeniu, najczęściej dodatkowo oczyszczony i nawilżony. Jest to sprawdzona metoda radzenia sobie z wieloma dolegliwościami płucnymi, jednak należy pamiętać o tym, by zawsze wykonywać ją zgodnie z zaleceniami lekarza.

Jeśli przewlekła obturacyjna choroba płuc przyjmie zaawansowane stadium, czasem jedynym rozwiązaniem pozostaje leczenie chirurgiczne. Stawia się w tym przypadku na przykład na wycięcie pęcherzy rozedmowych lub zmniejszenie objętości płuc (poprzez operację na otwartej klatce piersiowej lub endoskopowo przez drogi oddechowe).

W leczeniu POChP przydatna jest również fizjoterapia i rehabilitacja pooperacyjna. Ćwiczenia ruchowe, trening oddechowy oraz edukacja w zakresie działania choroby - to absolutne podstawy, które pozwolą osobie chorej na POChP lepiej radzić sobie z problemem.

Najważniejsze jest jednak to, by po wykryciu POChP - koniecznie zrezygnować z palenia, co może zatrzymać rozwój choroby.

POChP to poważna dolegliwość, na którą co roku umiera wiele osób w różnym wieku. Mimo to, rokowania dotyczące chorych w krajach rozwiniętych są wysokie; wczesne rozpoznanie choroby w większości przypadków sprawia, że nie będzie stanowiła ona zagrożenia dla życia pacjenta. Dlatego tak ważna jest odpowiednia profilaktyka, która może pomóc uniknąć przewlekłej obturacyjnej choroby płuc - oraz rozsądne podejście do objawów, których nie należy bagatelizować. Kaszel, duszności czy osłabienie - to więcej niż wystarczający powód do tego, by zgłosić się do lekarza w celu wykonania odpowiednich badań!

(I26 – I28) Zespół sercowo-płucny i choroby krążenia płucnego

Zespół sercowo-płucny, określany także jako przewlekłe serce płucne, to szereg objawów wynikających z błędnego działania układu krążenia. Zespół to jedna z najczęstszych przyczyn zgonów na całym świecie. Przyczyny powstawania choroby to między innymi inne dolegliwości zdrowotne (rozedma, zapalenie płuc czy pylica), wrodzone wady anatomiczne, nabyte uszkodzenia klatki piersiowej. Objawy zespołu sercowo-płucnego to uczucie duszności, kaszel, osłabienie, problemy z koncentracją. Profilaktyka i leczenie choroby są dobrze rozwinięte; zalicza się do nich ćwiczenia oddechowe, zrezygnowanie z używek, stosowanie przepisanej farmakoterapii.